ص: 2

نگاه به زیارت عاشورا ازبالا و دور(نگاه عقابی ) به کل صفحه زیارت عاشورا ؛ مطالب وموضوعاتی خوبی به دست می دهد که با تفسیرترتیبی آن بسیارمتفاوت است دراینجا به نمونه هائی ازآن ارائه می دهیم.

و اما آن مقام ها:

این مقام، عبارت است از مقام دوستی با دوستان و دوستداران اهل بیت، برای تشکیل یک شبکه متحد در راه تحقق منویّات این خاندان.

← انی اتقرب الی الله...

← اللهم انی اتقرب الیک...

*- اَللّهُمَّ الْعَنْ اَوَّلَ ظالِمٍ ظَلَمَ حَقَّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ آخِرَ تابِعٍ لَهُ عَلی ذلِکَ

خدایا لعنت کن نخستین ستمگری را که بزور گرفت حق محمد و آل محمد را و آخرین کسی که او را در این زور و ستم پیروی کرد

*- اَللّهُمَّ خُصَّ اَنْتَ اَوَّلَ ظالِمٍ بِاللَّعْنِ مِنّی وَ ابْدَاءْ بِهِ اَوَّلاً ثُمَّ الثّانِیَ وَالثّالِثَ وَ الرّابِعَ

خدایا مخصوص گردان نخستین ستمگر را به لعنت من و آغاز کن بدان لعن اولی را و سپس دومی و سومی و چهارمی را

گروهی که اساس و پایه انحراف از مکتب اهل بیت را بنا نهاده،اسلام را تئوریزه کردند به تعبیری با تغییر در باورها، ارزشها و اعتقادات نوعی جنگ نرم را آغاز کرده و موریانه وار اهداف خود را به پیش بردند.

این امر خصوصا در ماجرای سقیفه و رخدادهای بعدی آن پررنگ تر می شود ...

در دوران کنونی این امر در پروسه روشنفکران دینی و اساتید خود باخته غربی که با چهره ای موجه و علمی مبانی و بنیان اساس ظلم را مطرح کرده،تفکر شیعی را عاملی بازدارنده برای پیشرفت و ترقی عنوان می کنند.... می توان مشاهده کرد.این عملکرد را می توان زیر عنوان کودتای فرهنگی تبیین کرد.

ص: 13

*- وَ لَعَنَ اللَّهُ آلَ زِیادٍ وَ آلَ مَرْوانَ وَ لَعَنَ اللَّهُ بَنی اُمَیَّةَ قاطِبَةً وَ لَعَنَ اللَّهُ ابْنَ مَرْجانَةَ

و خدا لعنت کند خاندان زیاد و خاندان مروان را و خدا لعنت کند بنی امیه را همگی و خدا لعنت کند فرزند مرجانه (ابن زیاد) را

*- وَ لَعَنَ اللَّهُ عُمَرَ بْنَ سَعْدٍ وَ لَعَنَ اللَّهُ شِمْراً وَ لَعَنَ اللَّهُ اُمَّةً اَسْرَجَتْ وَ اَلْجَمَتْ وَ تَنَقَّبَتْ لِقِتالِکَ

خدا لعنت کند عمر بن سعد را و خدا لعنت کند شمر را و خدا لعنت کند مردمی را که اسبها را زین کردند و دهنه زدند و به راه افتادند برای پیکار با تو

وقتی گروه اول و دوم بستر سازی خودش را انجام داد،گروه سوم بدون دغدغه حادثه عاشورا را رقم می زند، این امر را می توان زیر عنوان" تیتر جنگ سخت "تعریف و تبیین کرد. اینان همان افرادی هستند که واقعه عاشورا را در میدان کارزار رقم زدند.

در راستا، این حدیث قدسی زیارت عاشورا علنا عوامل،فرمانده هان و توجیه گران جنگ را مورد لعن قرار می دهد. آل مروان امیه،شمر و عمر سعد و ...افرادی که اسب ها را زین کرده و اسباب و شرایط را برای دشمنان آماده کردند.

مصداق بارز این گروه در عصر حاضر افراد،گروهها واحزابی هستند که شرایط را برای نفوذ دشمن در ابعاد مختلف و تضعیف انقلاب اسلامی مهیا می کنند.

و خدا لعنت کند آنانکه تهیه اسباب کردند برای کشندگان شما تا آنها توانستند با شما بجنگند

*- اَللّهُمَّ الْعَنِ الْعِصابَةَ الَّتی جاهَدَتِ الْحُسَیْنَ وَ شایَعَتْ وَ بایَعَتْ وَ تابَعَتْ عَلی قَتْلِهِ اَللّهُمَّ الْعَنْهُمْ جَمیعاً

خدایا لعنت کن بر گروهی که پیکار کردند با حسین علیه السلام و همراهی کردند و پیمان بستند و از هم پیروی کردند برای کشتن آن حضرت خدایا لعنت کن همه آنها را

این گروه سازشکاران و راحت طلبانی را در بر می گیرد که با سکوت خود زمینه و بستر ساز دشمنان و براندازان حکومت و فرهنگ و اندیشه امامت و ولایت را فراهم کردند.افرادی که بنا به هر دلیلی راضی به رخداد واقعه عاشورا، تنهایی و شهادت امام خود بودند تابع دیگر گروها بودند هرچند نقش مستقیمی در این معرکه نداشتند،کسانی که تابع حزب باد یا منافع خود بودند و به ندای امام خود بی تفاوت بودند،و در ادامه این گفتمان جوشان جهان تشیع برائت،انزجار ، و دوری جستن از این گروه ملعون را از تابعین و اولیای آنها ابراز می دارد.

*- بَرِئْتُ اِلَی اللَّهِ وَ اِلَیْکُمْ مِنْهُمْ وَ اَتَقَرَّبُ اِلَی اللَّهِ ثُمَّ اِلَیْکُمْ بِمُوالاتِکُمْ وَ مُوالاةِ وَلِیِّکُمْ

بیزاری جویم بدرگاه خدا و به پیشگاه شما از ایشان و تقرب جویم بسوی خدا سپس بشما بوسیله دوستیتان و دوستی دوستان شما

*- وَ اَیّامِ حَیاتی بِالْبَراَّئَهِ مِنْهُمْ وَاللَّعْنَةِ عَلَیْهِمْ وَ بِالْمُوالاتِ لِنَبِیِّکَ وَ آلِ نَبِیِّکَ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمُ اَلسَّلامُ

و در تمام دوران زندگیم به بیزاری جستن از اینها و لعنت فرستادن بر ایشان و بوسیله دوست داشتن پیامبرت و خاندان پیامبرت که بر او و بر ایشان سلام باد

ص: 16

اکنون نیز که عاشورا و کربلایی دیگر در ایران اسلامی به پا شده است باید به هوش بود و به ندای" هل من ناصر ینصرنی "امام مسلمین در عصر غیبت گوش فرا داد وبا تبعیت از ولایت مطلقه فقیه اجازه نداد که زعیم مسلمین بی یاور و تنها بماند.

هشدار و زنهار که مبادا قلم و زبان و حتی سکوتمان ما را در زمره لعن شدگان ابدی این حدیث قدسی قرار دهد.

این گروهها درطول تاریخ اسلام وجود داشته است.

خدایا چنان کن سرانجام کار تو خشنود باشی وما رستگار

ص: 17

دوم آنکه مصداق ظاهری این مقام را بشناسد و بداند که این ویژگی ها بر کدامیک از افراد زمان تطابق دارد. به طور مثال در سال 61(ه ق) آیا یزیدِ ملعونِ شرابخوارِ سگ باز، می تواند مصداق چنین مفاهیم عظیمی باشد؟ مسَلماً نه! و تنها و تنها حسین ابن علی(علیه السلام) است که دارای چنین صفات والایی است.

و سوم آنکه، امام را با جان و دل تبعیت کند [نشانه ی معرفتِ عمیقِ قلبی]

ب) ادب: پس از آنکه امام را شناختیم، نسبت به او کمال ادب و احترام را داشته باشیم. و ایشان را در گفتار و عمل بزرگ و گرامی بداریم. بسیاری از علمای بزرگ اسلام، هنگام شندیدن نام این بزرگواران به قصد ادب، دو زانو می نشستند و یا اینکه ایستاده و دست بر سینه میگذاشتند و بی شک این ادب و احترام باعث شده تا مورد توجه و عنایات ویژه حضرات معصومین قرار گرفته و به درجات بالای علمی و معنوی برسند.

ج) زمان: یکی از مهمترین ویژگی های انسان پیرو ولایت، شناخت حوادث، درک زمان و مقتضیات آن است. درتاریخ آمده که برخی شیعیان بی بصیرت به امامان معصوم(علیهم السلام)اعتراض می کردند که چرا جنگ نمی کنید؟ چرا صلح نمی کنید؟ چرا ولایت عهدی را قبول می کنید؟ و [بسیاری دیگر] که ائمه هدی(علیهم السلام)با شکیبایی حوادث و رخدادها، تصمیمات و پیامدهای آن، امکانات و مقتضیات زمان را برای ایشان بیان میکردند.

اگر شیعیان زمان امام حسین(علیه السلام) بصیرت داشتند و می فهمیدند که تصمیم امام(علیه السلام) برای جنگ با یزید ملعون مسیر تاریخ را تغییر می دهد و می دیدند که اگر به یاری امام نیاییند، زمین کربلا شاهد بزرگترین جنایت تاریخ خواهد بود و مصیبتی بر اهل عالم وارد میشود که در آسمان و زمین بی سابقه است، شاید هیچگاه امام را تنها نمی گذاشتند.

...اما این عدم شناخت و درک زمان و عملکرد غلط، موجب شد تا فرزند رسول خدا آنگونه مظلومانه و بدون یاور به شهادت برسد.

ص: 19

نیافتاد بلکه بتوان راه مقابله و شکست آن را نیز بدرستی پیدا کرد. اینان، روزی ثروتمندان و روشنفکران را بر علیه امام علیه السلام متحد می کنند و زمانی قرآن بر سر نیزه ها می برند، گاهی هم همسر پیامبر را سوار بر شتر سرخ مو به میدان می آورند، روزی لشگری از مفتی ها، نمازشب خوان ها، و اهل عبادت را در صف خوارج جمع می کنند و گاهی نیز با دروغ و نیرنگ، امام علیه السلام را فاقد صلاحیت و لیاقت برای امر خلافت و ولایت معرفی می کنند[استجیر بالله] و حادثه ای بزرگ در تاریخ اسلام و انسان می آفریند.

عملکرد پیروان حق نیز بسیار مهم و لغزش پذیر است، بدین معنا که گاهی افرادی با عملکرد غلط خود موجبات خوشحالی دشمن را فرهم می آورند و از این روست که ائمه بزرگوار(علیهم السلام) مرتباً، شیعیان را گوشزد میکنند که مراقب باشید کاری نکنید که موجبات شادی، خوشحالی و امید دشمنان ما بشود.

نکته بسیار مهم دیگر اینکه، برخی از شیعیان نیز ممکن است در باورهای اعتقادی و یا حرکت اجتماعی خود دچار لغزش شوند [که باید سریعا آن را اصلاح کنند] اما آنچه مهم است و مورد تاکید قرآن کریم و امامان معصوم (علیهم السلام) بوده و هست، مرزبندی روشن و مشخص و اعلام برائت از دشمنان در گفتار و عمل است [بَرِئْتُ اِلَی اللَّهِ] که اگر نباشد در مدتی کوتاه انسان را از صف حق خارج کرده و وارد جبهه ی یزید میکند.

درباره آداب، جایگاه و اهمیت دعا در کتب گوناگون مفصلاً بحث شده است اما آنچه در اینجا موضوع بحث است، این است که ائمه معصومین(علیهم السلام) در خلال زیارت شریفه عاشورا چه دعا ها و خواسته هایی را به شیعیان تعلیم داده اند تا روشنگر وظیفه و راه شیعیان باشد که امام رضا(علیه السلام) می فرمایند هرکس دعا کند اما همّت و عمل نکند، خود را مسخره کرده است و این بدین معناست که دعا باید همراه با کوشش جهت رسیدن به آن خواسته باشد و به بیان دیگر، دعا هموار کننده ی راه کسی است که در راهی تلاش و همت میکند.

دعا برای:

1- خواری و نابودی دشمنان

2- عظمت بخشیدن و گرامی تر شدن امام

3- توفیق همراهی و کمک به امام

4- کسب معرفت نسبت به امام و دوستان و پیروان واقعی ایشان

5- توفیق دشمنی و برائت جستن از دشمنان

6- ثبات قدم در راه حق و تا آخرین لحظه کنار امام بودن

7- کسب اَجر بخاطر قلب جریحه دار شده و غمناک در غم امام

8- پیشگامی در ولایت پذیری و دشمن ستیزی

ص: 22

9- زندگی و مرگی همچون اهل بیت(علیهم السلام) داشتن

10- شفاعت امام(علیه السلام) در روز ورود

به وسیلهبرائت و بیزاری جستن از دشمنان و خوارکردن و دشمنی با ایشان و دوستی و تبعیت از پیامبر گرامی و آل عصمت و طهارت.(علیهم السلام)

وَ اَتَقَرَّبُ اِلَی اللَّهِ ثُمَّ اِلَیْکُمْ بِمُوالاتِکُمْ وَ مُوالاةِ وَلِیِّکُمْ وَ بِالْبَرآئَةِ مِنْ اَعْداَّئِکُمْ وَالنّاصِبینَ لَکُمُ الْحَرْبَ وَ بِالْبَرآئَةِ مِنْ اَشْیاعِهِمْ وَ اَتْباعِهِمْ

ای اهل بیت پیامبر! به خداوند و سپس به شما تقرب می یابم؛ به وسیله تبعیت از شما و دوستان شما و دور شدن و بیزاری جستن از دشمنان شما و دوستان آنها و هر کس که از دشمنانتان پیروی کند.

یا اَباعَبْدِاللَّهِ اِنّی اَتَقَرَّبُ اِلی اللَّهِ وَ اِلی رَسُولِهِ وَ اِلی امیرِالْمُؤْمِنینَ وَ اِلی فاطِمَةَ وَاِلَی الْحَسَنِ وَ اِلَیْکَ بِمُوالاتِکَ وَبِالْبَراَّئَةِ مِمَّنْ قاتَلَکَ وَ نَصَبَ لَکَ الْحَرْبَ

ای اباعبدالله! همانا من به درگاه خداوند و رسول او و امیرالمونین و حضرت فاطمه زهرا(سلام الله) و برادر عزیزتان و شما تقرب میابم؛به وسیله پیروی از شما و دوری جستن از هرکسی که به هر نحو به شما ستم کرده است...

دوم) آنکه دوستان اهل بیت را دلگرم و امیدوار میکند

سوم) آنکه این ذکر زبانی، اثر تکوینی در باطن انسان می گذارد و روح او را در حالتی از تعادل قرار می دهد

چهارم) آنکه این نفرت و محبت، دو صفت والای مومن [تولی - تبری] را در وجود انسان نهادینه کرده و آنرا زنده و پویا نگه می دارد.

پنجم) آنکه ذکر زبانی، مقدمه ای برای ورود به مرحله تولی و تبریِ عملی است.

برای این منظور، خداوند امر به اقرار لسانی و زبانیمی فرماید!

اللهم العن اول... اللهم العن اسّس... اللهم العن دفعتکم... اللهم العنهم جمیعا

السلام علیک یااباعبدالله... السلام علی الحسین(علیه السلام) ... السلام علیک یابن فاطمه(سلام الله)... السلام علیک یا ثارالله...

جمیعا سلام الله ابدا

انّی سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حارَبَکُمْ اِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ

من در صلح و دوستیم با دوستان شما و در جنگ و مبارزه ام با دشمنان شما تا روزی که برانگیخته شوم.

اِنّی سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکُمْ وَحَرْبٌ لِمَنْ حارَبَکُمْ وَ وَلِیُّ لِمَنْ والاکُمْ وَ عَدُوُّلِمَنْ عاداکُمْ

من در صلح و دوستیم با دوستان شما و در جنگ و مبارزه ام با دشمنان شما و پیروی میکنم کسانی را که از شما پیروی میکنند و دشمنی می کنم با کسانی که با شما دشمنی می کنند.

و در همین راستا عالم بزرگ شیعه، سید روح الله خمینی(ره) می فرماید: تا شرک و کفر هست، مبارزه هست! و تا مبارزه هست، ما هستیم!

1- برادران اهل سنت همگی –به جز عده بسیار کمی ناصبی- از دوستداران اهل بیت پیامبر بوده، به نحوی که در ایام محرم حسینی خیمه های عزا بپا میدارند و دسته جات عزاداری راه می اندازند [مانند بسیاری از هموطنان ارمنی و کلیمی و.. دیگر] و اختلاف ما با ایشان یک بحث علمی است در خلافت و نه در محبت...

2- بنابر آیات قران و روایات [و فتوای مراجع شیعه] اهانت به مقدسات و تحریک و ایجاد دشمنی بین مسلمانان خلاف سیره اهل بیت بوده و شرعا حرام است.

3- امروز دشمنان اصلی اهل بیت(علیهم السلام) [که همّت برنابودی مذهب تشیع دارند] اندیشه استکباری غرب و در راس آن آمریکا، انگلیس، اسرائیل و هم پیمانان خارجی و پیروان داخلی آنانقرار دارد که هرجا بتوانند ریشه اسلام و شیعه را می خشکانند و هرجا که نتوانند، سعی میکنند -با القای اندیشه های التقاطی و منحرف- یک اسلام بی تحرک، پوک و تحریف شده را جایگزین اسلام ناب محمدی(صلوات الله علیه) کنند.

همانگونه که بنی امیه چنین می خواستند...

[زبان-شناخت-ادب] اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یااَباعَبْدِاللَّهِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یَابْنَ رَسُولِ اللَّهِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا خِیَرَةَ اللَّهِ و َابْنَ خِیَرَتِهِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یَابْنَ اَمیرِالْمُؤْمِنینَ و َابْنَ سَیِّدِ الْوَصِیّینَ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یَابْنَ فاطِمَةَ سَیِّدَةِ نِساَّءِ الْعالَمینَ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا ثارَاللَّهِ وَابْنَ ثارِهِ وَ الْوِتْرَ الْمَوْتُور اَلسَّلامُ عَلَیْکَ وَعَلَی الاَرْواحِ الَّتی حَلَّتْ بِفِناَّئِکَ عَلَیْکُمْ مِنّی جَمیعاً سَلامُ اللَّهِ اَبَداً مابَقیتُ وَ بَقِیَ اللَّیْلُ وَالنَّهارُ[زمان]یا اَباعَبْدِاللَّهِ لَقَدْ عَظُمَتِ الرَّزِیَّةُ وَ جَلَّتْ وَ عَظُمَتِ الْمُصیبَةُ بِکَ عَلَیْنا وَ عَلی جَمیعِ اَهْل ِالاِسْلامِ و َجَلَّتْ وَعَظُمَتْ مُصیبَتُکَ فِی السَّمواتِ عَلی جَمیعِ اَهْلِ السَّمواتِ

[زبان-ریشه] فَلَعَنَ اللَّهُ اُمَّةً اَسَّسَتْ اَساسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ عَلَیْکُمْ اَهْلَ الْبَیْتِ وَ

[زبان-نقش] لَعَنَ اللَّهُ اُمَّةً دَفَعَتْکُمْ عَنْ مَقامِکُمْ و َاَزالَتْکُمْ عَنْ مَراتِبِکُمُ الَّتی رَتَّبَکُمُ اللَّهُ فیها و َلَعَنَ اللَّهُ اُمَّةً قَتَلَتْکُمْ وَلَعَنَ اللَّهُ الْمُمَهِّدینَ لَهُم ْبِالتَّمْکینِ مِن ْقِتالِکُمْ

ص: 27

[مرزبندی] بَرِئْتُ اِلَی اللَّهِ وَ اِلَیْکُمْ مِنْهُمْ وَمِنْ اَشْیاعِهِمْ وَ اَتْباعِهِمْ وَ اَوْلِیاَّئِهِم[عمل]یا اَباعَبْدِاللَّهِ اِنّی سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حارَبَکُمْ اِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ

[زبان-گروه ها]وَ لَعَنَ اللَّهُ آلَ زِیادٍ وَ آلَ مَرْوانَ وَ لَعَنَ اللَّهُ بَنی اُمَیَّةَ قاطِبَةً وَ لَعَنَ اللَّهُ ابْنَ مَرْجانَةَ وَ لَعَنَ اللَّهُ عُمَرَ بْنَ سَعْدٍ وَلَعَنَ اللَّهُ شِمْراً وَ لَعَنَ اللَّهُ اُمَّةً اَسْرَجَتْ وَ اَلْجَمَتْ وَتَنَقَّبَتْ لِقِتالِکَ[ادب]بِاَبی اَنْتَ وَ اُمّی [زمان]لَقَدْ عَظُمَ مُصابی بِکَ

[دعا] فَاَسْئَلُ اللَّهَ الَّذی اَکْرَمَ مَقامَکَ وَ اَکْرَمَنی بِکَ[انتظار]اَنْ یَرْزُقَنی طَلَبَ ثارِکَ مَعَ اِمامٍ مَنْصُورٍ مِنْ اَهْلِ بَیْتِ مُحَمَّد ٍصَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ و َآلِهِ[دعا]اَللّهُمَّ اجْعَلْنی عِنْدَکَ وَجیهاًبِالْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلامُ فِی الدُّنْیا وَ الاْخِرَةِ[راه] یا اَباعَبْدِاللَّهِ اِنّی اَتَقَرَّبُ اِلی اللَّهِ وَ اِلی رَسُولِهِ وَ اِلی امیرِالْمُؤْمِنینَ وَ اِلی فاطِمَةَ وَاِلَی الْحَسَنِ وَ اِلَیْکَ بِمُوالاتِکَ وَبِالْبَراَّئَةِ مِمَّنْ قاتَلَکَ وَ نَصَبَ لَکَ الْحَرْبَ وَبِالْبَرائَةِ مِمَّنْ اَسَّسَ اَساسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِعَلَیْکُمْ[مرزبندی]وَ اَبْرَءُ اِلَی اللّهِ وَ اِلی رَسُولِهِ

[ریشه] مِمَّنْ اَسَسَّ اَساسَ ذلِکَ وَ بَنی عَلَیْهِ بُنْیانَهُ وَ جَری فیظُلْمِهِ وَ جَوْرِهِ عَلَیْکُمْ وَ علی اَشْیاعِکُمْ [مرزبندی]

بَرِئْتُ اِلَیاللَّهِ وَ اِلَیْکُمْ مِنْهُمْ وَ[راه] اَتَقَرَّبُ اِلَی اللَّهِ ثُمَّ اِلَیْکُمْ بِمُوالاتِکُمْ وَ مُوالاةِ وَلِیِّکُم ْوَ بِالْبَرآئَةِ مِنْ اَعْداَّئِکُمْ وَالنّاصِبینَ لَکُمُ الْحَرْبَ وَ

[مرزبندی-نقش] بِالْبَرآئَةِ مِنْ اَشْیاعِهِمْ وَ اَتْباعِهِمْ[عمل]اِنّی سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکُمْ وَحَرْبٌ لِمَنْ حارَبَکُمْ وَ وَلِیُّ لِمَنْ والاکُمْ وَ عَدُوُّلِمَنْ عاداکُمْ

[دعا] فَاَسْئَلُ اللَّهَ الَّذی اَکْرَمَنی بِمَعْرِفَتِکُمْ وَمَعْرِفَةِ اَوْلِیاَّئِکُمْ وَ[دعا]رَزَقَنِی الْبَراَّئَةَ مِنْ اَعْداَّئِکُمْ اَنْ یَجْعَلَنی مَعَکُمْ فِی الدُّنْیا وَالاْخِرَةِ وَاَنْ یُثَبِّتَ لی عِنْدَکُمْ قَدَمَ صِدْقٍ فِی الدُّنْیا وَالاْخِرَةِ[دعا]وَ اَسْئَلُهُ اَنْ یُبَلِّغَنِی الْمَقامَ الْمَحْمُودَ لَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ [انتظار] وَ اَنْ یَرْزُقَنی طَلَبَ ثاری مَعَ اِمامٍ هُدیً ظاهِرٍ ناطِقٍ [بِالْحَقِّ] مِنْکُمْ[دعا-شناخت]

وَ اَسْئَلُ اللَّهَ بِحَقِّکُمْ وَبِالشَّاْنِ الَّذی لَکُمْ عِنْدَهُ اَنْ یُعْطِیَنی بِمُصابی بِکُمْ اَفْضَلَ مایُعْطی مُصاباً بِمُصیبَتِهِ مُصیبَةً

ص: 28

[زمان] مااَعْظَمَه وَ اَعْظَمَ رَزِیَّتَها فِی الاِسْلامِ وَ فی جَمیعِ السَّمواتِ وَ الاَرْضِ

[دعا-ادب] اَللّهُمَّ اجْعَلْنی فی مَقامی هذا مِمَّنْ تَنالُهُ مِنْکَ صَلَواتٌ وَ رَحْمَةٌ وَ مَغْفِرَةٌ[دعا-شناخت]اَللّهُمَّ اجْعَلْ مَحْیایَ مَحْیا مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ مَماتی مَماتَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ.

اَللّهُمَّ[شادی] اِنَّ هذا یَوْمٌ تَبرَّکَتْ بِهِ بَنُو اُمَیَّةَ وَ ابْنُ آکِلَةِ الَآکبادِ اللَّعینُ ابْنُ اللَّعینِ عَلی لِسانِکَ وَ لِسانِ نَبِیِّکَ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ فی کُلِّ مَوْطِنٍ وَ مَوْقِفٍ وَقَفَ فیهِ نَبِیُّکَ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ

[زبان-گروه ها] اَللّهُمَّ الْعَنْ اَباسُفْیانَ وَمُعوِیَةَ وَ یَزیدَ بْنَ مُعاوِیَةَ عَلَیْهِمْ مِنْکَ اللَّعْنَةُ اَبَدَالاْبِدینَ وَ

[شادی]هذا یَوْمٌ فَرِحَتْ بِهِ آلُ زِیادٍ وَ آلُ مَرْوانَ بِقَتْلِهِمُ الْحُسَیْنَ صَلَواتُ اللَّهِ عَلَیْهِ اَللّهُمَّ فَضاعِفْ عَلَیْهِمُ اللَّعْنَ مِنْکَ وَ الْعَذابَ [الاَلیمَ] [راه]اَللّهُمَّ اِنّی اَتَقَرَّبُ اِلَیْکَ فی هذَاالْیَوْمِ وَ فی مَوْقِفی هذاوَ اَیّامِ حَیاتی بِالْبَراَّئَهِ مِنْهُمْ وَاللَّعْنَةِ عَلَیْهِمْ وَ بِالْمُوالاتِ لِنَبِیِّکَ وَ آلِ نَبِیِّکَ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمُ اَلسَّلامُ

صد مرتبه میگویی: [زبان-ریشه-نقش] اَللّهُمَّ الْعَنْ اَوَّلَ ظالِمٍظَلَمَ حَقَّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ آخِرَ تابِعٍ لَهُ عَلیذلِکَاَللّهُمَّ الْعَنِ الْعِصابَةَ الَّتیجاهَدَتِ الْحُسَیْنَ وَ شایَعَتْ وَبایَعَتْ وَ تابَعَتْعَلی قَتْلِهِ اَللّهُمَّ الْعَنْهُمْ جَمیعاً

صد مرتبه میگویی:[زبان-شناخت-ادب] اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یااَباعَبْدِاللَّهِ وَعَلَی الاَرْواحِ الَّتی حَلَّتْ بِفِناَّئِکَ عَلَیْکَ مِنّی سَلامُ اللَّهِ [اَبَداً] ما بَقیتُ وَبَقِیَ اللَّیْلُ وَالنَّهارُ وَلاجَعَلَهُ اللَّهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنّی لِزِیارَتِکُمْ اَلسَّلامُ عَلَی الْحُسَیْنِ وَ عَلی عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ وَ عَلی اَوْلادِ الْحُسَیْنِ وَ عَلی اَصْحابِ الْحُسَیْنِ

پس می گویی:[زبان-ریشه-گروه] اَللّهُمَّ خُصَّ اَنْتَ اَوَّلَ ظالِمٍ بِاللَّعْنِ مِنّی وَ ابْدَاءْ بِهِ اَوَّلاً ثُمَّ الثّانِیَ وَالثّالِثَ وَالرّابِعَ اَللّهُمَّ الْعَنْ یَزیدَ خامِساً وَالْعَنْ عُبَیْدَ اللَّهِ بْنَ زِیادٍ وَ ابْنَ مَرْجانَةَ وَ عُمَرَ بْنَ سَعْدٍ وَ شِمْراً وَ آلَ اَبی سُفْیانَ وَ آلَ زِیادٍ وَ آلَ مَرْوانَ اِلی یَوْمِ الْقِیمَةِ.

ص: 29

به سجده می روی و می گوئی: [شکر] اَللّهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ حَمْدَالشّاکِرینَ لَکَ عَلی مُصابِهِمْ اَلْحَمْدُ لِلَّهِ عَلی عَظیمِ رَزِیَّتی.

[دعا] اَللّهُمَّ ارْزُقْنی شَفاعَةَ الْحُسَیْنِ یَوْمَ الْوُرُودِ وَ ثَبِّتْ لی قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَکَ مَعَ الْحُسَیْنِ وَ اَصْحابِ الْحُسَیْنِ الَّذینَ بَذَلُوا مُهَجَهُمْ دُونَ الْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلامُ.

فقیه عالیقدر جهان تشیع حضرت آیت الله العظمی خامنه ای(دامه برکاته) در طی 23 سال تصدی امر ولایت شیعیان، به مناسبت های مختلف، ابعاد گوناگونِ قیام عاشورا و حرکتِ عظیمِ جدِ بزرگوارشان حضرت حسین ابن علی علیه السلام را مورد برسی قرار داده اند. در ادامه ی این بحث، موضوعِ "درس ها و عبرت های عاشورا " از بین سخنان ایشان (به صورت مختصر) گزینش و تدوین شده است. امید است روشن کننده راه تمامی محبین واقعی اهل بیت علیهم السلام باشد. انشالله...

سیر و مسیر تدوین فرمایشات ایشان به گونه ی زیر است:

بررسی حیات پر برکت امام علیه السلام در 3 دوره

درس های عاشورا

شاخصه های حکومت نبوی

دسته بندی جامعه اسلامی

برسی هریک از گروه ها

ص: 30

ذکر مصادیق

عبرت گرفتن از عاشورا

بررسی حیات پر برکت حضرت حسین ابن علی علیه السلام

دوره اول: "در دوران حیات پیامبر اکرم، امام حسین عبارت است از کودک نور دیده ی سوگلی پیامبر. پیامبر اکرم دختری به نام فاطمه سلام الله دارد که همه ی مردم مسلمان در آن روز می دانند که پیامبر فرمود: «انّ اللَّه لیغضب لغضب فاطمة»؛ اگر کسی فاطمه را خشمگین کند، خدا راخشمگین کرده است. «و یرضی لرضاها» اگر کسی او را خشنود کند، خدا را خشنود کرده است. همسر او هم جوان، شجاع، شریف، از همه مؤمنتر، از همه باسابقه تر، از همه شجاعتر و در همه ی میدانها حاضر است. کسی است که اسلام به شمشیر او می گردد؛ هر جایی که همه درمی مانند، این جوان جلو می آید، گره ها را باز می کند و بن بستها را می شکند. حسین علیه السلام فرزند نازنین این دو انسان بزرگوار اسلام است.

پیامبر درباره ی امام حسن و امام حسینِ شش، هفت ساله فرمود: «سیّدی شباب اهلا لجنّه»؛ اینها سرور جوانان بهشتند. اینها که هنوز کودکند، جوان نیستند؛ اماپیامبر می فرماید سرور جوانان اهل بهشتند. یعنی در دوران شش، هفت سالگی هم در حدّیک جوان است؛ می فهمد، درک می کند، عمل می کند، اقدام می کند، ادب می ورزد و شرافت در همه ی وجودش موج می زند.

اگر آن روز کسی می گفت که این کودک به دست امّت همین پیامبر، بدون هیچ گونه جرم و تخلّفی به قتل خواهد رسید، برای مردم غیرقابل باوربود؛ همچنان که پیامبر فرمود و گریه کرد و همه تعجّب کردند که یعنی چه؛ مگرمی شود؟!"

دوره دوم: دوره ی بیست وپنجساله ی بعد از وفات پیامبر تا حکومت امیرالمؤمنین است. حسینِ جوان،بالنده، عالم و شجاع است. در جنگها شرکت می جوید، در کارهای بزرگ دخالت می کند، همهاو را به عظمت می شناسند؛ نام بخشندگان که می آید، همه ی چشمها به سوی اوبرمی گردد. در هر فضیلتی، در میان مسلمانان مدینه و مکه، هر جایی که موج اسلام

ص: 31

رفتهاست، مثل خورشیدی می درخشد. همه برای او احترام قائلند. خلفای زمان، برای او وبرادرش احترام قائلند و در مقابل او، تعظیم و تجلیل و تبجیل و تجلیل می کنند و نامشرا به عظمت می آورند. جوان نمونه ی دوران، و محترم پیش همه. اگر آن روز کسی می گفتکه همین جوان، به دست همین مردم کشته خواهد شد، هیچ کس باور

دوره سوم: دوره ی بعد از شهادت امیرالمؤمنین است؛ یعنی دوره ی غربت اهل بیت. امام حسن و امامحسین علیهماالسّلام باز در مدینه اند. امام حسین، بیست سال بعد از این مدت، به صورتامام معنوی همه ی مسلمان، مفتی بزرگ همه ی مسلمانان، مورد احترام همه ی مسلمانان،محل ورود و تحصیل علم همه، محل تمسّک و توسّل همه ی کسانی که می خواهند به اهل بیتاظهار ارادتی بکنند، در مدینه زندگی کرده است. شخصیت محبوب، بزرگ، شریف، نجیب، اصیلو عالم. او به معاویه نامه می نویسد؛ نامه ای که اگر هر کسی به هر حاکمی بنویسد،جزایش کشته شدن است. معاویه باعظمتِ تمام این نامه را می گیرد، می خواند، تحمّلمی کند و چیزی نمی گوید. اگر در همان اوقات هم کسی می گفت که در آینده ی نزدیکی،این مرد محترم شریفِ عزیزِ نجیب - که مجسّم کننده ی اسلام و قرآن در نظر هر بینندهاست - ممکن است به دست همین امّت قرآن و اسلام کشته شود - آن هم با آن وضع - هیچ کس تصوّر هم نمی کرد؛ اما همین حادثه ی باورنکردنی، همین حادثه ی عجیب و حیرت انگیز،اتّفاق افتاد.

الف) درسهای عاشورا: "بحث درسهای عاشورا که یک بحث زنده و جاودانه و همیشگی است و مخصوص زمان معیّنی نیست."

"درس فداکاری و دینداری و شجاعت و مواسات و درس قیام للَّه و درس محبّت و عشق است.یکی از درسهای عاشورا، همین انقلاب عظیم و کبیری است که شما ملت ایران پشت سر حسینزمان و فرزند ابی عبداللَّه الحسین علیه السّلام انجام دادید"

"عاشورا درس می دهد که برای حفظ دین، باید فداکاری کرد. درس می دهد که در راه قرآن، از همه چیز باید گذشت. درس می دهد که در میدان نبرد حق و باطل، کوچک و بزرگ، زن و مرد، پیر و جوان، شریف ووضیع و امام و رعیت، با هم در یک صف قرار می گیرند. درس می دهد که جبهه ی دشمن باهمه ی تواناییهای ظاهری، بسیار آسیب پذیر است.درس می دهد که درماجرای دفاع از دین، از همه چیز بیشتر، برای انسان، بصیرت لازم است. بی بصیرتها فریب می خورند! بی بصیرتها در جبهه باطل قرار می گیرند؛ بدون این که خود بدانند. همچنان که در جبهه ی ابن زیاد، کسانی بودند که از فساق و فجار نبودند، ولی ازبی بصیرتها بودن..."

ص: 32

ب) عبرتهای عاشورا: "عاشورا غیر از درسها، عبرتهایی هم دارد. بحث عبرتهای عاشورا مخصوص زمانی است که اسلام حاکمیت داشته باشد. حداقل این است که بگوییم عمده ی این بحث، مخصوص به اینزمان است؛ یعنی زمان ما و کشور ما، که عبرت بگیریم"

"عبرت ماجرای امام حسین این است که انسان فکر کند در تاریخ و جامعه ی اسلامی؛ آن همجامعه ای که در رأس آن، شخصی مثل پیامبر خدا - نه یک بشر معمولی - قرار دارد و اینپیامبر، ده سال با آن قدرت فوق تصوّر بشری و با اتّصال به اقیانوس لایزال وحی الهیو با حکمت بی انتها و بی مثالی که از آن برخوردار بود، در جامعه حکومت کرد و بعد چه حادثه ای اتّفاق افتاد و چه میکروبی وارد کالبد این جامعه شد کهبعد از گذشت نیم قرن از وفات پیامبر و بیست سال از شهادت امیرالمؤمنین علیهماالسّلام، در همین جامعه و بین همین مردم، کسی مثل حسین بن علی را با آن وضع بهشهادت می رسانند؟!"

برای برسی عبرتهالازم است شاخصه های حکومت نبوی تبیین گردد:

اول) معرفت: "معرفت شفّاف و بی ابهام؛ معرفت نسبت به دین، معرفت نسبت به احکام، معرفت نسبت بهجامعه، معرفت نسبت به تکلیف، معرفت نسبت به خدا، معرفت نسبت به پیامبر، معرفت نسبتبه طبیعت. و همین معرفت بود که به علم و علم اندوزی منتهی می شد."

دوم) عدالت: "عدالت مطلق و بی اغماض بود. عدالت در قضاوت، عدالت در برخورداریهای عمومی و نهخصوصی - امکاناتی که متعلّق به همه ی مردم است و باید بین آنها با عدالت تقسیم شود - عدالت در اجرای حدود الهی، عدالت در مناصب و مسوؤلیت دهی و مسؤولیت پذیری. البتهعدالت، غیر از مساوات است؛ اشتباه نشود. گاهی مساوات، ظلم است. عدالت، یعنی هر چیزیرا به جای خود گذاشتن و به هر کسی حقّ او را دادن".

سوم) معنویت:"عبودیّت کامل و بی شریک در مقابل پروردگار؛ یعنی عبودیّت خدا از کار و عمل فردی مانندعبودیّت در نماز که باید قصد قربت داشته باشد، تا عبودیّت در ساخت جامعه، در نظامحکومت، نظام زندگی مردم و مناسبات اجتماعی میان مردم بر مبنای عبودیّت خدا."

ص: 33

چهارم) عشق: "عشق و عاطفه ی جوشان. این هم از خصوصیّات اصلی جامعه ی اسلامی است؛ عشقِ به خدا، عشقخدا به مردم؛ محبت، عشق، محبت به همسر،محبّت به فرزند محبت به برادران مسلمان،محبّت به پیامبر، محبّت به اهل بیت علیهم السلام؛ «الاّ المودّة فی القربی»"

در ادامه و قبل از ورود کامل به بحث عبرت ها، شناختِ دو طیف اندیشه ای جامعه، یعنی عوام و خواص لازم است:

خواص: "کسانی هستند که بر مبنای فکر خود، از روی فهمیدگی و آگاهی و تصمیم گیری کارمی کنند. راهی را می شناسند و در آن راه - که به خوب و بدش کار نداریم – گام برمی دارند اسمشان را «خواص» می گذاریم."

عوام: "کسانی هستند که نمی خواهند بدانند چه راهی درست و چه حرکتی صحیح است. در واقع نمی خواهند بفهمند، بسنجند، به تحلیل بپردازند و درک کنند. به تعبیری دیگر، تابع جَوّند. به چگونگی جوّ نگاه می کنند و دنبال آن جوّ به حرکت در می آیند. اسم این قسم از مردمرا «عوام» می گذاریم."

نکته:"بدانید «خواص» که می گوییم، معنایش صاحب لباسِ خاصی نیست. ممکن است مرد باشدیا زن باشد. ممکن است تحصیلکرده باشد، ممکن است تحصیل نکرده باشد. ممکن استثروتمند باشد، ممکن است فقیر باشد. ممکن است انسانی باشد که در دستگاههای دولتی خدمت می کند، ممکن است جزو مخالفین دستگاههای دولتیِ باشد. خواص که می گوییم یعنی کسانی که وقتی عملی انجام می دهند، موضعگیری ای می کنند و راهی را انتخاب می کنند، از روی فکر وتحلیل است. می فهمند و تصمیم می گیرند و عمل می کنند. نقطه ی مقابلش هم «عوام»است. کسانی که وقتی جوّ به سمتی می رود، آنها هم دنبالش می روندو تحلیل نمی کنند. یک وقت مردم می گویند «زنده باد!» این هم نگاه می کند، می گوید «زنده باد!» یک وقتمردم می گویند «مرده باد!» نگاه می کند، می گوید «مرده باد»!"

علل انحراف عوام:

ص: 34

اول: "باید کسانی که دلسوزند، نگذارند معیارهای الهی در جامعه عوض شود. اگر معیار تقوا درجامعه عوض شد، معلوم است که انسان با تقوایی مثل حسین بن علی علیه السّلام، بایدخونش ریخته شود. اگر زرنگی و دست و پا داری در کار دنیا و پشت هم اندازی و دروغگوییو بی اعتنایی به ارزشهای اسلامی ملاک قرار گرفت واویلاست، همه ی کار انقلاب ما هم این بود که درمقابل معیارهای باطل و غلط مادی جهانی بایستد و آنها را عوض کند"

دوم: "من یک آیه از قرآن را در پاسخ به این سؤال مطرح می کنم. قرآن جواب ما را داده است. قرآن، آن درد را به مسلمین معرفی می کند. آن آیه این است که می فرماید: «فخلف من بعدهم خلف اضاعوا الصّلاة و اتبعوا الشهوات فسوف یلقون غیا.» دو عامل، عامل اصلی این گمراهی و انحراف عمومی است: یکی دور شدن از ذکر خدا که مظهر آن نماز است. فراموش کردن خدا و معنویت؛ حساب معنویت را از زندگی جدا کردن و توجه و ذکر و دعا وتوسل و طلب از خدای متعال و توکل به خدا و محاسبات خدایی را از زندگی کنار گذاشتن. دوم «و اتبعوا الشهوات»؛ دنبال شهوترانیها رفتن؛ دنبال هوسها رفتن و در یک جمله: دنیاطلبی. به فکر جمع آوری ثروت، جمع آوری مال و التذاذ به شهوات دنیا افتادن. اینها را اصل دانستن و آرمانها را فراموش کردن. این، درد اساسی و بزرگ است. ما همممکن است به این درد دچار شویم. اگر در جامعه اسلامی، آن حالت آرمانخواهی از بینبرود یا ضعیف شود؛ هر کس به فکر این باشد که کلاهش را از معرکه در ببرد و از دیگراندر دنیا عقب نیفتد؛ این که «دیگری جمع کرده است، ما هم برویم جمع کنیم و خلاصه خودو مصالح خود را بر مصالح جامعه ترجیح دهیم»، معلوم است که به این درد دچار خواهیمشد"

سوم: "یکی از مسائلی که عامل اصلی چنین قضیه ای شد، این بود که رواج دنیا طلبی و فساد وفحشا، غیرت دینی و حسّاسیتِ مسؤولیت ایمانی را گرفت. این که ما روی مسأله ی فساد وفحشا و مبارزه و نهی از منکر و این چیزها تکیه می کنیم، یک علّت عمده اش این است کهجامعه را تخدیر می کند. همان مدینه ای که اوّلین پایگاه تشکیل حکومت اسلامی بود،بعد از اندک مدّتی به مرکز بهترین موسیقیدانان و آوازخوانان و معروفترین رقاصّانتبدیل شد؛ تا جایی که وقتی در دربار شام می خواستند بهترین مغنّیان را خبر کنند، ازمدینه آوازه خوان و نوازنده می آوردند!"

دسته بندی خواص:"پیامبر اکرم صلوات الله علیه فرمودند: «لا تصلح عوام هذه الامّة الاّ بخواصّها»؛ اصلاح توده ی مردم، به اصلاحزبدگان و نخبگان هر کشور و جامعه بستگی دارد. از پیغمبر پرسیدند زبدگان چهکسانی هستند - «قیل یا رسول اللَّه و ما خواصّ امّتک؟» - فرمود: «خواصّ امّتیالعلماء و الأمراء»؛ دانشمندان، روشنفکران، آگاهان، امرا و زمامداران، خواص ونخبگان امتند"

ص: 35

الف) خواص اهل باطل: یک عده انسان های اهل فکر، اهل تدبیر، اهل تحلیل که مقابل حق و ضد حقّند. اگر به صدر اسلام برگردیم، باید اینطور بگوییم که «عدّه ای اصحاب معاویه و طرفدار بنی امیّه اند» بینطرفداران بنی امیّه هم، افراد با فکر، عاقل و زرنگ بودند. آنها هم جزو خواصند!

"شما از خواص طرفدار باطل چه توقّع دارید؟ بدیهی است توقّع این است که بنشینند علیهحق و علیه شما برنامه ریزی کنند. لذا باید با آنها بجنگید. با خواص طرفدار باطلباید جنگید. این که تردید ندارد."

ب) خواص اهل حق: "عدّه ای اهل فکر و فرهنگ و معرفتند و برای جبهه ی حق کار می کنند. فهمیده اند حق باکدام جبهه است. حق را شناخته اند و براساس تشخیص خود، برای آن، کار و حرکت می کنند. اگر باز به صدر اسلام برگردیم، باید این طور بگوییم که «عدّه ای که اصحاب امیرالمؤمنینو امام حسین علیهما السّلام هستند و طرفدار بنی هاشمند»"

دسته بندی خواص طرفدار حق:"به سراغِ خواصِ طرفدار حق که می رویم.همه ی دشواری قضیه، از این جا به بعد است. عزیزانمن! خواصِ، دو نوعند!"

نوع اول: "یک نوع کسانی هستند که در مقابله با دنیا، زندگی، مقام، شهوت، پول، لذّت، راحت، نامو همه ی متاعهای خوبْ که قرار می گیرند حاضرند دینشان را قربانی دنیایشان کنندآنان حق را می شناسند، ولی درعین حال مقابل متاع دنیا، پایشان می لرزد."

نوع دوم: "آنهایی که ضمن بهره بردن از متاعهای دنیوی،در صورت لزوم و آن جا که پای امتحان سخت پیش می آید، می توانند ازآن متاعها به راحتی دست بردارند"

نکته: "اگر در جامعه ای، آن نوعِ خوبِ خواصِ طرفدارِحق؛ یعنی کسانی که می توانند در صورت لزوم از متاع دنیوی دست بردارند، در اکثریتباشند، هیچ وقت جامعه ی اسلامی به سرنوشت جامعه ی دوران امام حسین علیه السّلاممبتلا نخواهد شد و مطمئنّاً تا ابد بیمه است. اما اگر قضیه برعکس شد و نوع دیگرِخواصِ طرفدار حق-دل سپردگان به متاع دنیا- در اکثریت بودند، وامصیبتاست! اگر کسانی که برای حفظ جانشان، راه خدا را ترک کنند و آن جا کهباید حق بگویند، نگویند، چون

ص: 36

جانشان به خطر می افتد یا برای پولشان یا بخاطر محبّت به اولاد، خانواده و نزدیکان و دوستانشان، راه خدارا رها کنند، آن وقت حسین بن علی ها به مسلخ کربلا خواهند رفت و به قتلگاه کشیدهخواهند شد."

علل انحراف خواص طرفدار حق

خشت اول: "صحابه و یاران و کسانی که در جنگهای زمان پیغمبر شرکت کرده بودند - از امتیازاتبرخوردار شدند، که بهره مندیِ مالیِ بیشتر از بیت المال، یکی از آن امتیازات بود. چنین عنوان شده بود که تساوی آنها با سایرین درست نیست و نمی توان آنها را بادیگران یکسان دانست! این، خشتِ اوّل بود. حرکتهای منجر به انحراف، این گونه ازنقطه ی کمی آغاز می شود و سپس هر قدمی، قدم بعدی را سرعت بیشتری می بخشد. انحرافات،از همین نقطه شروع شد، تا به اواسط دوران عثمان رسید. در دوران خلیفه ی سوم، وضعیت به گونه ای شد که برجستگان صحابه ی پیغمبر، جزو بزرگترین سرمایه داران زمان خودمحسوب می شدند! توجّه می کنید! یعنی همین صحابه ی عالی مقام که اسمهایشان معروف است«طلحه»، «زبیر»، «سعدبن ابی وقّاص» و غیره - این بزرگان، که هر کدام یک کتاب قطورسابقه ی افتخارات در «بدر» و «حُنین» و «اُحد» داشتند، در ردیف اوّل سرمایه داران اسلام قرار گرفتند. یکی از آنها، وقتی مُرد و طلاهای مانده از او را خواستند بین ورثه تقسیم کنند، ابتدا به صورت شمش درآوردند و سپس با تبر، بنای شکست و خرد کردنآنها را گذاشتند. (مثل هیزم، که با تبر به قطعات کوچک تقسیم کنند!) طلا را قاعدتاًبا سنگِ مثقال می کشند. ببینید چقدر طلا بوده، که آن را با تبر می شکسته اند! اینهادر تاریخْ ضبط شده است و مسائلی نیست که بگوییم «شیعه در کتابهای خود نوشته اند»حقایقی است که همه در ثبت و ضبط آن کوشیده اند. مقدار درهم و دیناری که از اینها به جا می ماند، افسانه وار بود."

دوم: عامل دیگری که وضع را به آن جا رسانید ، این بود که خواص حق، که ستونهای اصلی درحمایت از ولایتو تشیّع محسوب می شدند، از سرنوشت دنیای اسلام اعراض کردند و نسبت به آن بی توجّه شدند و به سرنوشت دنیای اسلام، اهمیت نمی دادند.

چرا می گوییم روحیه مسؤولیت پذیری مرده بود؟ به دلیل این که امام حسین علیه السلام، از مدینه که مرکز بزرگزادگانِ اسلام بود، به مکه رفت. فرزند عباس، فرزند زبیر، فرزند عمر، فرزند خلفای صدراسلام، همه اینها در مدینه جمع بودند و هیچ کس حاضر نشد در آن قیام خونین و تاریخی، به امام حسین علیه السلام کمک کند.

ص: 37

سوم: "اگر خواص یک کشور - یعنی نیروهایی که با زبانشان، با قلمشان، با رفتارشان، با امضایشان،بر روی مسیر یک ملت اثر می گذارند- میل به سازش و راحت طلبی و زندگی مرفه وخوشگذرانی پیدا کنند و از حضور در میدانهای خطر خسته شوند، آن وقت خطر تهدیدمی کند. لذاست که شما می بینید امیرالمؤمنین علیه السّلام در دوران خلافت کوتاه خود، بیشترین خطابش، بیشتری ملامتش، بیشترین توصیه اش و بیشترین تذکّرش، به کسانی است که به آنها مسؤولیت داده بود تا بخشهای مختلفی را در آنکشور بزرگی که در اختیار آن حضرت بود، اداره کنند. امام بزرگوار ما نیز بارها وبارها به مسؤولان کشور، به ما، به شاگردان خودش، به دست پروردگان خودش، تذکّرمی داد. مضمون آن تذکّر این بود که مبادا به چرب و شیرین زندگی راحت، خودشان را عادت بدهند و از مجاهدت در راه خدا باز بمانند."

چهارم: "عزیزان من! حرکت در راه خدا، همیشه مخالفینی دارد. از همین خواصی که گفتیم، اگر یک نفرشان بخواهد کار خوبی انجام دهد - کاری را که بایدانجام دهد - ممکن است چهار نفر دیگر از خودِ خواص پیدا شوند و بگویند: «آقا،مگر تو بیکاری؟! مگر دیوانه ای؟! مگر زن و بچه نداری؟! چرا دنبال چنین کارهامی روی؟!» کمااین که در دوره ی مبارزه هم می گفتند."

پنجم: "بعضی از خواص و بعضی از کسانی که ادعا می کنند مسائل کشور یا مسائل سیاسی رامی شناسند، گاهی اشتباه می کنند و غلط می فهمند و کج تشخیص می دهند و بد عملمی کنند. کسانی که ادعا می کردند مسائل سیاسی ایران را مثلاً از چهل سال پیشآگاهند، گاهی در مسایلِ واضحِ امروز، درمی مانند. چیزی را که مردم بروشنیمی فهمند، بعضی از این افرادِ به اصطلاح صاحب نظر و فهیم، تشخیص نمی دهند!معلوم می شود چنین فهمی مشکلاتی دارد و خیلی هم آسان نیست.به عنوان مثال، درقضیه ی جنگ، مردم خوب فهمیدند چه کار می کنند. هرکس به صحنه نگاه می کرد،متوجه قضایا می شد. دشمنان اسلام، جنگی را بر انقلاب ما تحمیل کردند، بهمرزهای ما هجوم آوردند.هر کس با ذهن سالم به این وقایع نگاه کند، خواهد فهمید که در این جا وظیفه عبارت از دفاع کردن و دشمن را بر سر جای خود نشاندن است. مردم خودشان آستینها را مردانه بالا زدند و از لذات کوچک زندگی گذشتند تا بتوانند سرنوشت خویش را از دست دشمنان خارج کنند.در همان موقع کهمردم این مسأله را خوب می فهمیدند، تعدادی علیه جنگ و دفاع و عزیمت به جبهه اعتراض می کردند و فریاد می کشیدند و شب نامه پخش می کردند! رادیوهای خارجی نیز حرف اینها را بزرگ می کردند و در دنیا پخش می نمودند تا شاید ملت ما آنهارا بشنود و عزمش سست گردد. به یمن بیداری ملت، نتوانستند این کار رابکنند"

ششم: "بنابراین، مدینه مرکز فساد و فحشا شد و آقا زاده ها و بزرگ زاده ها و حتی بعضی ازجوانان وابسته به بیت بنی هاشم نیز، دچار فساد و فحشا شدند!این بلیّه، مخصوص مدینه هم نبود؛ جاهای دیگر هم به این گونه فسادها مبتلا شدندتمسّک به دین و تقوا و معنویّت و اهمیت پرهیزکاری و پاکدامنی، این جا معلوم می شود.باید مواظب موج فساد بود."

ص: 38

نمونه هایی از انحراف خواص

اول: «سعیدبن عاص» یکی از بنی امیّه و قوم و خویش عثمان بود. در مجلس او، فردی گفت که چقدر طلحه انسان جواد و بخشنده ای است؟ -لابد پولی به کسی داده بود، یا به کسانی محبّتی کرده بود که اودانسته بود- سعیدبن عاص گفت: کسی که ملک «نشاستج» را دارد، باید هم بخشنده باشد! [نشاستج نام مزرعه ای بسیار بزرگ و حاصلخیز متعلق به «طلحه» و در نزدیکی کوفه بوده]اگرمن مثل نشاستج را داشتم گشایش مهمی در زندگی شما پدید می آوردم؛ چیزی نیست که می گویید او جواد است!

حال شما این را با زهد زمان پیامبر و زهد اوایل بعد از رحلت پیامبر مقایسه کنید و ببینید که بزرگان و اُمرا وصحابه در آن چند سال، چگونه زندگی ای داشتند و به دنیا با چه چشمی نگاه می کردند. حالا بعد از گذشت ده، پانزده سال، وضع به این جا رسیده است.

دوم: «ابوموسی اشعری» حاکم بصره بود؛مردم می خواستند بهجهاد بروند، او بالای منبر رفت و مردم را به جهاد تحریض کرد. در فضیلت جهاد وفداکاری، سخنها گفت. خیلی از مردم اسب نداشتند که سوار شوند بروند. برای این که پیاده ها هم بروند، مبالغی هم درباره یفضیلت جهادِ پیاده گفت؛ که آقا جهادِ پیاده چقدر فضیلت دارد، چقدر چنین است، چناناست! آن قدر دهان و نفسش در این سخن گرم بود که یک عدّه از آنهایی که اسب همداشتند، گفتند ما هم پیاده می رویم؛ اسب چیست! «فحملوا الی فرسهم»؛ به اسبهایشان حمله کردند! عدّه ای همب ودند که یک خرده اهل تأمّل بیشتری بودند؛ گفتند صبر کنیم، ببینی محاکمی که این طور درباره ی جهاد پیاده حرف زد، خودش چگونه بیرون می آید؟ اینعین عبارت ابن اثیر است[بزرگتریم مورخ اهل سنت]. او می گوید: وقتی که ابوموسی از قصرش خارج شد، «اخرج ثقلهمن قصره علی اربعین بغلاً»؛ اشیای قیمتی که با خود داشت، سوار بر چهل استر با خودشخارج کرد و به طرف میدان جهاد رفت! آن روز بانک نبود و حکومتها هم اعتباری نداشت. یک وقت دیدید که در وسط میدان جنگ، از خلیفه خبر رسید که شما از حکومت بصره عزلشده اید. این همه اشیای قیمتی را که دیگر نمی تواند بیاید و از داخل قصر بردارد؛راهش نمی دهند. هر جا می رود، مجبور است با خودش ببرد. چهل استر، اشیای قیمتی اوبود! که سوار کرد و با خودش از قصر بیرون آورد و به طرف میدان جهاد برد! آنها که پیاده می رفتند به مدینه پیش جناب عثمان آمدند و شکایتکردند؛ او هم ابوموسی را عزل کرد. اما ابوموسی یکی از اصحاب پیامبر و یکی از خواص ویکی از بزرگان است؛ این وضع اوست!

ص: 39

سوم:«سعدبن ابی وقّاص» حاکم کوفه شد. او از بیت المال قرض کرد. در آن وقت، بیت المالدست حاکم نبود. یک نفر را برای حکومت و اداره ی امور مردم می گذاشتند، یک نفر را همرئیس دارایی می گذاشتند که او مستقیم به خودِ خلیفه جواب می داد. در کوفه، حاکم«سعدبن ابی وقّاص» بود؛ رئیس بیت المال، «عبداللَّه بن مسعود» که از صحابه ی خیلیبزرگ و عالی مقام محسوب می شد. او از بیت المال مقداری قرض کرد - حالا چند هزاردینار، نمی دانم - بعد هم ادا نکرد و نداد. «عبداللَّه بن مسعود» آمد مطالبه کرد؛گفت پول بیت المال را بده. «سعدبن ابی وقّاص» گفت ندارم. بینشان حرف شد؛ بنا کردندبا هم جار و جنجال کردن. جناب «هاشم بن عتبةبن ابی وقّاص» - که از اصحابامیرالمؤمنین علیه السّلام و مرد خیلی بزرگواری بود - جلو آمد و گفت بد است، شما هردو از اصحاب پیامبرید، مردم به شما نگاه می کنند. جنجال نکنید؛ بروید قضیه را بهگونه ای حل کنید. «عبداللَّه مسعود» که دید نشد، بیرون آمد. او به هرحال مرد امینیاست. رفت عدّه ای از مردم را دید و گفت بروید این اموال را از داخل خانه اش بیرونبکشید - معلوم می شود که اموال بوده است - به «سعد» خبر دادند؛ او هم یک عدّه دیگررا فرستاد و گفت بروید و نگذارید. به خاطر این که «سعدبن ابی وقّاص»، قرض خودش بهبیت المال را نمی داد، جنجال بزرگی به وجود آمد. حالا «سعدبن ابی وقّاص» از اصحابشوراست؛ در شورای شش نفره، یکی از آنهاست؛ بعد از چند سال، کارش به این جا رسید. ابن اثیر می گوید: «فکان اول مانزغ به بین اهل الکوفه»؛ این اوّل حادثه ای بود کهدر آن، بین مردم کوفه اختلاف شد؛ به خاطر این که یکی از خواص، در دنیاطلبی این طورپیش رفته است و از خود بی اختیاری نشان می دهد!

چهارم: مسلمانان رفتند، افریقیه - یعنی همین منطقه ی تونس و مغرب - را فتح کردند و غنایمرا بین مردم و نظامیان تقسیم نمودند. خمس غنایم را باید به مدینه بفرستند. در تاریخابن اثیر دارد که خمس زیادی بوده است. آن را به مدینهفرستادند. خمس که به مدینه رسید، «مروان بن حکم» آمد و گفت همه اش را بهپانصدهزار درهم می خرم؛ به او فروختند! پانصدهزار درهم، پول کمی نبود؛ ولی آناموال، خیلی بیش از اینها ارزش داشت. یکی از مواردی که بعدها به خلیفه ایرادمی گرفتند، همین حادثه بود. البته خلیفه عذر می آورد و می گفت این رَحِم من است؛ منصله ی رَحِم می کنم، می خواهم به او کمک کنم! بنابراین، خواص در مادیّات غرق شدند.

پنجم: «ولید» بعد از «سعدبن ابی وقّاص» به حکومتکوفه گماشته شد. او هم از بنی امیّه و از خویشاوندان خلیفه بود. وقتی که وارد شد، همهتعجّب کردند؛ یعنی چه؟ آخر این آدم، آدمی است که حکومت به او بدهند؟! چون ولید، همبه حماقت معروف بود، هم به فساد! این ولید، همان کسی است که آیه ی شریفه ی «انجاءکم فاسق بنبأ فتبیّنوا» درباره ی اوست. چونخبری آورده بود و عدّه ای در خطر افتادند و بعد آیه آمد که «ان جاءکم فاسق بنبأفتبیّنوا»؛ اگر فاسقی خبری آورد، بروید به تحقیق بپردازید؛ به حرفش گوش نکنید. آنفاسق، همین «ولید» بود. این، متعلّق به زمان پیامبر است. معیارها و ارزشها وجابه جایی آدمها را ببینید! این آدمی که در زمان پیامبر، در قرآن به نام «فاسق»آمده بود و همان قرآن را هم مردم هر روز می خواندند، در کوفه حاکم شده است! هم«سعدبن ابی وقّاص» و هم «عبداللَّه بن مسعود». هر دو تعجّب کردند!

ص: 40

«عبداللَّه بنمسعود» وقتی چشمش به او افتاد، گفت من نمی دانم تو بعد از این که ما از مدینهآمدیم، آدم صالحی شدی! یا نهتو صالح نشدی، مردم فاسد شدند که مثل تویی را به عنوان امیر به شهری فرستادند! «سعدبن ابی وقّاص» هم تعجّب کرد؛ منتها از بُعد دیگری. گفت: تو که آدم احمقی بودی، حالا آدم باهوشی شده ای، یا ما این قدر احمق شده ایمکه تو بر ما ترجیح پیدا کرده ای؟! ولید در جوابش برگشت گفت: ناراحت نشو! نه ما زیرک شده ایم، نه تو احمق شده ای؛ «و انّما هوالملک»؛ مسأله، مسأله ی پادشاهی است! یکیامروز متعلّق به اوست، یکی فردا متعلّق به اوست؛ دست به دست می گردد. «سعدبن ابی وقّاص»، بالاخره صحابی پیامبر بود. این حرف برای او خیلی گوشخراش بود کهمسأله، پادشاهی است. گفت: می بینیم که شماقضیه ی خلافت را به پادشاهی تبدیل کرده اید!

و در پایان... عبرت های عاشورا:

"همین وضعیت، مسائل دوران امیرالمؤمنین علیه لصّلاةوالسّلام را به وجود آورد. یعنی در دوران آن حضرت، چون عدّه ای مقام برایشان اهمیتپیدا کرد، با علی در افتادند. نَفَس امیرالمؤمنین علیه الصّلاة والسّلام نَفَسپیغمبر بود. اما با جامعه ای مواجه شد که: «یأخذون مال اللَّه دولا و عباداللَّه خولا و دین اللَّه دخلا بینهم.» جامعه ای است که درآن، ارزشها تحت الشّعاع دنیاداری قرار گرفته بود. جامعه ای است که امیرالمؤمنین علیه الصّلاة والسّلام، وقتی می خواهد مردم را به جهاد ببرد، آن همه مشکلات و دردسربرایش دارد! خواص دوران او - خواص طرفدار حق یعنی کسانی که حق را می شناختند - اکثرشان کسانی بودند که دنیا را بر آخرت ترجیح می دادند!"

"همه ی نامه ها را بزرگان و اعیان و شخصیّتهای برجسته و نام و نشاندار و همان خواص نوشتند. منتها مضمون و لحن نامه ها را که نگاه کنید، معلوم می شود از این خواصِطرفدارِ حق، کدامها جزو دسته ای هستند که حاضرند دینشان را قربانی دنیایشان کنند وکدامها کسانی هستند که حاضرند دنیایشان را قربانی دینشان کنند. از تفکیکِ نامه هاهم می شود فهمید که عدّه ی کسانی که حاضرند دینشان را قربانی دنیا کنند، بیشتر است. نتیجه در کوفه آن می شود که مسلم بن عقیل به شهادت می رسد و از همان کوفه ای که هجده هزار شهروندش با مسلم بیعت کردند، بیست، سی هزار نفر یا بیشتر، برای جنگ باامام حسین علیه السّلام به کربلا می روند! یعنی حرکت خواص، به دنبال خود، حرکت عوامرا می آورد."

"اما کسانی از خواص، به کربلا هم نرفتند. نتوانستند بروند؛ توفیق پیدا نکردند والبته، بعد مجبور شدند جزو توّابین شوند. چه فایده؟! وقتی امام حسین علیه السّلامکشته شد؛ وقتی فرزند پیغمبر از دست رفت؛ وقتی فاجعه اتّفاق افتاد؛ وقتی حرکت تاریخبه سمت سراشیب آغاز شد، دیگرچه فایده؟! لذاست که در تاریخ، عدّه ی توّابین، چندبرابر عدّه ی شهدای کربلاست.

ص: 41

شهدای کربلا همه در یک روز کشته شدند؛ توّابین نیز همهدر یک روز کشته شدند. اما اثری که توّابین در تاریخ گذاشتند، یک هزارم اثری کهشهدای کربلا گذاشتند، نیست! به خاطر این که در وقت خود نیامدند. کار را در لحظه یخود انجام ندادند. دیر تصمیم گرفتند و دیر تشخیص دادند.چرا مسلم بن عقیل را بااین که می دانستید نماینده ی امام است، تنها گذاشتید؟!از هر طرف حرکت می کنیم، به خواص می رسیم. تصمیم گیریِ خواص در وقت لازم؛ تشخیصخواص در وقت لازم؛ گذشتِ خواص از دنیا در لحظه ی لازم؛ اقدام خواص برای خدا درلحظه ی لازم. اینهاست که تاریخ و ارزشها را نجات می دهد و حفظ می کند! در لحظه یلازم، باید حرکتِ لازم را انجام داد. اگر تأمّل کردید و وقت گذشت، دیگر فایده ندارداگر خواصْ امری را که تشخیص دادند به موقع و بدون فوتِ وقت عمل کنند، تاریخ نجاتپیدا می کند و دیگر حسین بن علی ها به کربلاها کشانده نمی شوند. اگر خواصْ بدفهمیدند، دیر فهمیدند، فهمیدند اما با هم اختلاف کردند؛ کربلاها در تاریخ تکرارخواهد شد"

کمال لطفی

تمّت به عون الله و قوه

ص: 42

- مهدی یاوری: ان یرزقنی طلب ...

- تقرب: انی اتقرب الی الله ...

- توسل: بموالاتکم

- همراهی: معکم فی الدنیا

- درک شفاعت: یبلغنی المقام المحمود

- پاداش کامل: افضل ما یعطی

- لعن شخص: لعن الله آل زیاد...

- لعن شخصیت: دفعتکم عن مقامکم

- ثبوت در قدم: قدم صدق

«درخواست از خداوند»

-وجاهت: وجیها

- صلوات و رحمت و مغفرت: صلوات ورحمه ومغفره

- حیات و ممات محمدی: محیای محیا...

- لعن شخص: اللهم العن اباسفیان و...

- تأکید در لعن شدید: فضاعف، جمیعا، خص

- درخواست عذاب دردناک: العذاب الالیم

- تقرب با برائت و ولایت: اللهم انی اتقرب

- لعن شخصیت: اول ظالم وآخر

-شفاعت: اللهم ارزقنی شفاعه الحسین

- ثبوت قدم در راه حسین(ع): وثبت لی قدم صدق

ص: 44

آن بزرگواران، هم فقراتی که شامل تولی نسبت به اباعبدالله الحسین ع را است را قبول کرده اند و هم فقراتی که شامل تبری و لعن بر اعداء اباعبدالله الحسین ع است و فقرات شامل لعن بر دشمنان و ظالمین بر حق آل محمد – ع– است را نیز قبول دارند و آن ها را ثابت می دانند.

منظر دوم: لعن دشمنان خدا و رسول الله در اساس، ریشه در قرآن دارد و احادیث متواتر نیز آن را تأیید می کنند. از آنجایی که شیعیان با تمسک به ثقلین (قرآن و اهل بیت ع) اقدام به پیروی از دستورات الهی می کنند در مورد لعن نیز همین موضع گیری را دارند.

به تعبیر روشن تر، لعن از امور ثابت عقیدتی شیعه مبتنی بر آیات قرآن و روایات صحیح نبوی و اهل بیت ع است و شیعیان نیز از آنجایی که پیرو قرآن و اهل بیت ع هستند لاجرم لعن بر دشمنان اهل بیت ع را نیز قبول و بلکه بر آن نیز مداومت دارند.

اگر قرار باشد جملاتی که شامل لعن بر دشمنان خداست را مردود بدانیم در ابتدا نیز باید به قرآن اشکال کنیم که این عملکرد نیز مقبول شرع مقدس نیست.

منظر سوم: مفاد زیارت عاشورا نه فقط با ثقلین (قرآن و اهل بیت ع) هیچ گونه تعارض و مخالفتی ندارد بلکه تأییدیه فرازهای مختلف آن را می توان در تصریحات یا فحوای آیات الهی و روایات اهل بیت ع نیز پیدا کرد؛ این امر روشن نمی شود مگر بر افرادی که انس و الفت دائمی با قرآن و روایات داشته باشند و دلشان را از هرگونه زیغ و دشمنی با حقیقت خالی کرده باشند.

منظر چهارم: شاخصه اصلی که سبب نزدیکی و تقریب مذاهب اسلامی به یکدیگر می شود بحث محبت اهل بیت -ع- است. اگر این شاخصه در بحث تقریب مذاهب وجود نداشته باشد نه تنها هیچ نزدیکی میان شیعه و دیگر فرقه های اسلامی وجود نخواهد داشت بلکه اساساً تقریب، دیگر معنای خود را از دست می دهد.

ص: 47

مفاد زیارت عاشورا بر دو محور دوستی اباعبدالله الحسین ع و فرزندان و یاران ایشان؛ و همچنین دشمنی با قاتلین ایشان و همراهان آن ها و رضایت دهندگان به قتل امام حسین ع هست. به قطع و یقین در بحث تقریب مذاهب، دوستی امام حسین ع یکی از محوری ترین مسائل مورد اتفاق مذاهب اسلامی هست. همچنین دشمنی با دشمنان امام حسین ع و دشمنی با قاتلان ایشان نیز به همان اندازه مهم است که دوستی با اباعبدالله الحسین ع مهم هست.

لذا باید اذعان داشت که محور عقیدتی تولی و تبری موجود در زیارت عاشورا نه تنها امری مخالف تقریب مذاهب نیست بلکه فصل مشترک عقیدتی میان همه مذاهب اسلامی هست و تنها گروهی که از این جرگه بیرون هست مذهب ضاله خوارج است که همه فِرَق اسلامی خودشان از این گروه بری می دانند.

سالار شهیدان است به نام همان روز پرماجرا ثبت گردیده است. آری، همان زیارت عاشورایی که امروز بازار گرمی دارد و بر سر زبانها جاری است، نسخه ای رمز گشا از حادثه کربلا است.

وبیزاری می­جویم از دشمنان شما و از برقرار کنندگان جنگ با شما و همچنین بیزاری می­جویم از پیروان آن ها.

«اللّهُمَّ الْعَنْ اَوَّلَ ظالِمٍ ظَلَمَ حَقَّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ آخِرَ تابِعٍ عَلَی ذلِکِ، اللّهُمَّ الْعَنْ الْعِصابَهَ الَّتی جاهَدَتِ الْحُسَیْنَ وَ شایَعَتْ و بایَعَتْ و تابَعَتْ عَلَی قَتْلِهِ، اللّهُمَّ الْعَنْهُمْ جَمیعاً؛ اللّهُمَّ الْعَنْهُمْ جَمیعاً تِسْعاً وَ تِسْعینَ مَرَّهً»

«السَّلامُ عَلَیْکَ یا اَباعَبْدِاللهِ وَ عَلَی الْاَرْواحِ الَّتِی حَلَّتْ بِفِنائِکَ، عَلَیْکَ مِنّی سَلامُ اللهِ اَبَداً مابَقیتُ وَ بَقِیَ اللَّیْلُ وَالنَّهارُ، وَلاجَعَلَهُ اللهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنیّ لِزِیارَتِکُمْ، السَّلامُ عَلَی اﻟْحُسَیْنِ وَ عَلَی عَلِیِّ بْنِ اﻟْحُسَیْنِ وَ عَلَی اَوْلادِ اﻟْحُسَیْنِ وَ عَلَی اَصْحابِ الْحُسَیْنِ؛ السَّلامُ عَلَی اﻟْحُسَیْنِ وَ عَلَی عَلِیِّ بْنِ اﻟْحُسَیْنِ وَ عَلَی اَوْلادِ اﻟْحُسَیْنِ وَ عَلَی اَصْحابِ الْحُسَیْنِ تِسْعاً وَ تِسْعینَ مَرَّهً»

اما این سه نوع قرائت از کجا آمده است؟

آیت الله سیّد علی موحّد ابطحی در پاورقی کتاب «شفاء الصّدور فی شرح زیارت العاشور» نوشته اند آیت الله حاج میرزا ابوالفضل طهرانی (متوفی 1316) روایت شریف زیر را در شیوه خواندن زیارت عاشورا نقل می نمایند:

عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْهادی علیهِ السِّلامُ اَنَّهُ قالَ:

مَنْ قَرَءَ لَعْنَ زِیارَهِ الْعاشُوراء الْمَشهُورَهِ مَرَّهً واحِدَهً ثُمَّ قالَ:

«اللّهُمَّ الْعَنْهُمْ جَمیعاً تِسْعاً وَ تِسْعینَ مَرَّهً» کان کَمَنْ قَرَئَهُ مِأهَ مَرَّهً؛

وَ مَنْ قَرَءَ سَلامَها مَرَّهً واحِدَهً ثُمَّ قالَ: «السَّلامُ عَلَی الْحُسَیْنِ، وَ عَلَی عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ، وَ عَلَی اَوْلادِ الْحُسَیْنِ، و عَلَی اَصْحابِ الْحُسَیْنِ تِسْعاً وَ تِسْعینَ مَرَّهً» کانَ کَمَنْ قَرَئَهُ مُأهً تامَّهً مِنْ اَوَّلِهِما اِلَی آخِرِهِما. (1)

سپس آیه الله موحّد ابطحی در توضیح روایت چنین می فرمایند:

ص: 56

وَ قَدْ ذُکِرَ لِهذِهِ الرِّوایَهِ اِحْتِمالانِ:

1 - اَنْ یَکوُنَ «تِسْعاً وَ تِسْعینَ مَرَّهً» بَیاناً لِعَدَد.

2 - اَنْ یَکوُنَ تَتِمَّهً لِلَّعْنِ وَ السَّلامِ، وَ عَلَیْهِ یُقْرَءُ هکَذا: «اللّهُمَّ العَنْهُمْ جَمیعاً تِسْعاً وَ تِسعینَ مَرَّهً» وَ فِی الَّسلامِ یَقوُلُ: «السَّلامُ عَلَی الْحُسَیْنِ وَ عَلَی عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ وَ عَلَی اَوْلادِ الْحُسَیْنِ وَ عَلَی اَصْحابِ الْحُسَیْنِ تِسْعاً وَ تِسْعینَ مَرَّهً» وَ یَکُونُ نَظیرَ التَّهلیلاتِ الْوارِدَهِ فی اَیّامِ ذِی الحَجَّهِ: «لا اِلهَ اِلاّ الله عَدَدَ اللّیالی وَ الدُّهُور»، وَ اللهُ الْعالِمُ. (1)

برگرفته کتاب «اعمال و آداب محرم و صفر»

ص: 57

را به ما نسبت می دهد. ولی بعد، امام دو پسر زراره را صدا می زنند و به آن ها می گویند به پدرتان سلام برسانید و در مورد حرفهای من، به پدرتان بگویید به خدا قسم جعفر بن محمد این حرف ها را برای حفظ او و آل اعین می زند. (1)

زمان های مختلف، درجات متفاوت داشته است. اوج زمان تقیه را می توان در دوره ی امام کاظم علیه السلام دانست که شاهد سخت ترین اذیت ها نسبت به شیعیان از طبقه ی حاکم هستیم.

ثواب هزار حج و هزار عمره و هزار جنگ غزوه و برای هر غزوه و هر حجی و هر عمره ای که ثوابش رسیده است همه آن ها را در کنار پیغمبر و ائمه (ع) انجام داده است» همچنین در کامل الزیارات گفته شده (الفی الف) یک میلیون، یعنی یک میلیون حج، یک میلیون عمره، یک میلیون جنگیدن درراه رسول خدا.

در سند ابن قولویه در آخر زیارت عاشورا عبارت اللهم خص انت اول ظالم باللعن منی و ابدا به اولا ثم العن الثانی و الثالث و الرابع و الخ است ولی در سند شیخ طوسی بجای این قسمت آمده است: اللهم العن اعدا آل محمد صلی الله علیه و آله من الاولین و الاخرین الهم العن یزید و اباه و العن ابن زیاد و الخ.

درکتاب مصباح المتهجد( ص 777) همین زیارت عاشورا از فرد دیگری نقل شده است.در این روایت شخص زیارت را از امام صادق (ع) در حرم مطهر امیرالمؤمنین یاد گرفته است، به این ترتیب که زیارت عاشورا را می خواند بعد دو رکعت نماز بالاسر امیرالمؤمنین می خواند و سپس ازآنجا به امیرالمؤمنین سلام می دهد و دعای نقل شده را می خواند.

ص: 62

7- نباید زیارت امام حسین علیه السّلام را به خاطر ترس (از دشمنان) ترک کرد؛ زیرا از این کار (پس از مرگ) آن چنان حسرتی برای شخص به دنبال خواهد داشت که آرزو می کند که ای کاش قبر او در کربلا می بود. (1)

8- زائر امام حسین علیه السّلام با رسول خدا صلّی الله علیه و آله و ملائکه مصافحه می کند و مورد دعای امامان است، و نیز از خوف روز قیامت و فزع اکبر ایمن است. (2)

9- هرکس با خوف به زیارت امام حسین علیه السّلام برود، خداوند او را در سایه عرش خویش جای می دهد و امام حسین علیه السّلام از عرش الهی به او عنایت دارد و از خوف و فزع روز قیامت در امان است. (3)

10- هرچقدر خوف و ترس در راه زیارت امام حسین علیه السّلام بیشتر باشد، ثواب آن نیز بیشتر است. (4)

11- حضرت موسی علیه السّلام از خداوند درخواست می کند که به زیارت قبر امام حسین علیه السّلام بیاید، پس او به اذن الهی به همراه هفتاد هزار فرشته از آسمان هبوط می کنند و از اول شب تا به طلوع فجر در کنار قبر شریف امام حسین علیه السّلام به سر می برند و با طلوع فجر به آسمان عروج می کنند. (5)

12- پیامبری در آسمان ها و زمین نیست، مگر اینکه از خداوند درخواست می کند که به ایشان اجازه داده شود تا امام حسین علیه السّلام را زیارت کند. پس فوجی از آنها نازل می شوند و فوجی دیگر پس از زیارت به آسمان می روند. (6)

13- کسی که در راه زیارت امام حسین علیه السّلام کشته شود، همین که اولین قطره خونش ریخته شود، خداوند متعال تمام گناهانش را می بخشد. فرشتگان او را غسل می دهند تا از تمام آلودگی ها پاک و خالص شود؛ همانطور که انبیاء مخلص پاک می باشند و طینت او از هر پلیدی پاک می گردد و سینه اش از ایمان مملو می گردد و براو مقرر می گردد که خانواده و هزار تن از برادران خویش را شفاعت کند.

فرشتگان به همراه جبرئیل و ملک الموت بر او نماز می خوانند. کفن و حنوطش را از بهشت می آورند و قبرش توسعه می یابد و دری از بهشت به سویش باز می شود. فرشتگان از بهشت برای او تحفه های بی نظیر می آورند. و پس از هجده روز او را به حظیره القدس می برند و پیوسته با اولیای الهی مأنوس است تا نفخه اولی دمیده شود و رسول خدا صلی الله علیه و اله و امیر مؤمنان علیه السّلام به او بشارت می دهند و از آب کوثر می نوشد. (7)

14- کسی که قبر امام حسین علیه السّلام را زیارت کند، محققا به رسول خدا صلّی الله علیه و اله و اهل بیت علیهم السّلام احسان نموده است و گوشتش بر آتش حرام می شود و در مقابل هر درهمی که در راه زیارت انفاق کرده خداوند متعال انفاق اهالی ده هزار شهر از شهرهایی که در کتابش محفوظ است برای او ثبت می کند و حوائج او را برآورده می کند. (8)

15- کسی که با داشتن توانایی، زیارت امام حسین علیه السّلام را ترک کند عاق رسول خدا صلّی الله علیه و اله و اهل بیت علیهم السّلام می شود. زیارت امام حسین علیه السّلام سبب جلب رزق و روزی می گردد. و گناهان پنجاه ساله انسان بخشیده می گردد. اگر انسان در سفر زیارت امام حسین علیه السّلام فوت کند، فرشتگان بر او نازل شده و او را غسل می

ص: 64

دهند و دری از بهشت به روی او می گشایند و نسیم خوشی در قبر او می وزند و اگر به سلامتی بازگردد دری از رزق و روزی به روی او گشوده می شود.

16- کسی که به خاطر مشکل یا مریضی نمی تواند به زیارت امام حسین علیه السّلام برود ولی شخص دیگری را مجهز به این سفر می کند در مقابل هریک درهمی که خرج می کند خداوند به اندازه کوه اُحد از حسنات برای وی ثبت می کند و چند برابر هزینه ای را که متحمل شده برایش باقی می ماند و نیز بلاها از او دور می گردد و مال و دارایی وی حفظ می شود. (1)

17- هرگاه امام صادق علیه السّلام و نیز امام هادی علیه السّلام مریض می شدند، پس کسی را اجیر می نمودند و هزینه سفر او را پرداخت می نمودند تا به زیارت امام حسین علیه السّلام برود و برای شفای آن بزرگواران در حرم آن حضرت دعا کند و می فرمودند: برای خداوند متعال مکان هایی است که در آنجاها دعا مستجاب است و حرم امام حسین علیه السّلام یکی از آنهاست. (2)

18- دوست داشتنی ترین اعمال نزد خداوند زیارت قبر امام حسین علیه السّلام است و آن افضل اعمال است. (3)

19- هرکس امام حسین علیه السّلام را زیارت کند، پس گویی خدا را فوق عرشش زیارت نموده است. (4)

20- هرکس امام حسین علیه السّلام را زیارت کند، پس گویی خدا را در فوق کرسی اش زیارت کرده است. (5)

21- زائر قبر امام حسین علیه السّلام زائر قبر رسول خدا صلّی الله علیه و اله است؛ و زائر امام حسین علیه السّلام زائر امیر مؤمنان علی علیه السّلام و زائر فاطمه علیهاالسّلام است. (6)

22- کسی که امام حسین علیه السّلام را در حالی که عارف به حقش باشد زیارت کند خداوند نام او را در زمره علییّن ثبت می کند. (7)

23- زائر امام حسین علیه السّلام گویی در بالای عرش با خدا به گفتگو نشسته است. (8)

24- زائر امام حسین علیه السّلام در روز قیامت مورد نظر رحمت الهی است و سکرات موت بر او آسان می شود. (9)

25- بر زیارت امام حسین علیه السّلام از یکدیگر سبقت بگیرید و آن را ترک نکنید، چرا که امام حسین علیه السّلام نزد خداوند و رسول خدا و امیر مؤمنان و فاطمه زهرا علیهم السّلام بر شما شاهد و گواه است. (10)

26- روز قیامت منادیان ندا می دهند: زائران امام حسین علیه السّلام کجایند؟ پس گروهی از مردم سرهایشان را بلند می کنند، پس از آن ها سوال می شود برای چه قبر حسین علیه السّلام را زیارت کردید؟ آنها پاسخ می دهند برای محبتی که به رسول خدا و امیر مؤمنان و فاطمه و طلب رحمت برای صاحب قبر داشتیم. پس به آنها خطاب می شود، ایشان محمد، علی، فاطمه، حسن و حسین هستند، پس به آن ها ملحق شوید و در رتبه آنها و تحت لوا رسول خدا قرار گیرید و بدین ترتیب وارد بهشت می شوید. (11)

ص: 65

27- زائر امام حسین علیه السّلام نامه اعمالش به دست راستش داده می شود و از کسانی که خداوند برای او امنیت و آسایش نوشته و تحت لوای امام حسین علیه السّلام وارد بهشت می شود. و در درجه امام حسین علیه السّلام قرار می گیرد. (1)

28- همانا حضرت فاطمه علیها السّلام برای زوّار قبر فرزندش حسین علیه السّلام حاضر می شود و برای گناهان آنها استغفار می کند. (2)

29- امام حسین علیه السّلام از سمت راست عرش الهی در حضور پدر و مادر و جد بزرگوارش همواره به زائرین قبرش نگاه می کند و آنان را به اسم می شناسد و نام پدرشان را نیز می داند و آنچه همراه شان هست می داند و از ایشان به فرزندانشان آگاه تر است (3) و به زائر خود می گوید: ای زائر من، اگر می دانستی چه چیزی خداوند برای تو مهیّا کرده است، همانا فرح و شادی تو از جزع ات بیشتر می شد و زائر بازمی گردد، درحالی که از گناهان پاک شده است. (4)

30- همانا حضرت فاطمه علیها السّلام به زائران قبر امام حسین علیه السّلام می نگرد و برای آن ها از خداوند طلب جمیع خیر و خوبی ها می نماید. (5)

31- خداوند به همراه ملائکه و انبیاء و اوصیا که افضل آنها حضرت ختمی مرتبت است در شب جمعه به زیارت امام حسین علیه السّلام می آیند پس تو هم زائر قبر امام حسین علیه السّلام باش تا تجلّی صفات جمال و جلال الهی شامل حال تو گردد. (6)

توضیح: منظور از زیارت حضرت حق همان عنایت و تجلّی خاص حضرت حق است که در قرآن در مورد حضرت موسی علیه السّلام آمده که چون به کوه تجلّی نمود دکّا و خرّ موسی صعقا پس امام سفارش می نماید که شب جمعه در کنار قبر امام حسین علیه السّلام حاضر باش که این عنایت و تجلی ربوبی شامل حال تو نیز گردد.

و به تعبیر استاد بزرگواری منظور از این زیارت این است که فاصله عبد و معبود نزدیک می شود و به نهایت قرب می رسد یعنی این هبوط و حرکت همان نزدیک شدن بنده و خداست. لذا نتیجه می گیریم که در شب های جمعه، در کنار قبر امام حسین علیه السّلام بودن در نهایت قرب و نزدیکی و عنایت حضرت پروردگار قرار گرفتن است که در تکامل معنوی بسیار مؤثر و بی نظیر است که صاحبان عقل و درک به خوبی می فهمند.

32- موضع قبر امام حسین علیه السّلام باغی از باغ های بهشت است و آن معراج ملائکه است. و هیچ ملک مقرب و هیچ پیامبر مرسلی نیست مگر اینکه از خداوند اجازه می گیرد تا قبر امام حسین علیه السّلام را زیارت کند، پس فوجی از آسمان هبوط می کنند و فوجی دیگر به آسمان صعود می نمایند. (7)

33- زیارت کربلا را ترک نکنید چرا که هزار سال قبل از شهادت امام حسین علیه السّلام ملائکه به این سرزمین می آمدند و آن را زیارت می کردند. و هیچ شبی نمی گذرد مگر اینکه جبرئیل و میکائیل امام حسین علیه السّلام را زیارت می کنند. (8)

ص: 66

34- هرروز هفتاد هزار فرشته از آسمان به طواف خانه خدا می پردازند و شب هنگام آنها به آسمان عروج می کنند و گروه دیگری نازل می شوند و به طواف خانه خدا می پردازند؛ لیکن امام قبر حسین علیه السّلام در نزد خداوند از خانه کعبه گرامی تر است چراکه در وقت هرنماز (پنج گانه) هفتاد هزار فرشته غبارآلود و غمگین به زیارت قبر امام حسین علیه السّلام می آیند و سپس به آسمان می روند و دیگر تا روز قیامت نوبت آنها نمی شود. (1)

35- میلیون ها فرشته غمگین و غبارآلود و درحال گریه همواره در کنار قبر امام حسین علیه السّلام مشغول زیارتند. (2)

36- خداوند آفریننده ای بیشتر از ملائکه نیافریده است، هرروز هفتاد هزار فرشته (ملائکه) نازل می شوند، پس خانه کعبه را طواف می کنند سپس به سوی قبر پیامبر صلّی الله علیه و اله می روند و پس از زیارت قبر آن حضرت به سوی قبر امیر مؤمنان علی علیه السّلام می روند و پس از زیارت آنجا به سوی قبر امام حسین علیه السّلام می روند و پس از زیارت آن قبر به آسمان عروج می کنند و تا روز قیامت نوبت آنها دیگر نمی شود. (3)

37- زائر امام حسین علیه السّلام همین که اراده زیارت آن حضرت می نماید و از منزل خود خارج می شود، خداوند چهل هزار ملائکه را مأمور و نگهبان او قرار می دهد که آنها براو درود می فرستند تا به قبر امام حسین علیه السّلام می رسد. (4)

38- خداوند چهار هزار فرشته غمگین و غبارآلود را موکل قبر امام حسین علیه السّلام قرار داده است که بر زائران امام حسین علیه السّلام استغفار و دعا نمایند. پس اگر زائران مریض شدند از آنها عیادت می کنند و اگر فوت نمودند در تشییع آنها شرکت می نمایند. (5)

39- اگر مردم فضیلت زیارت قبر امام حسین علیه السّلام را می دانستند از شوق اشتیاق آن می مردند و از شدت حسرت نفس هایشان بند می آمد. (6)

40- خداوند به جای زائر امام حسین علیه السّلام ملکی را موکل قرار می دهد تا به جای او و در مقام او در حرم باشد و استغفار نماید تا اینکه زائر دوباره به زیارت امام حسین علیه السّلام بازگردد. (7)

41- خداوند هفتاد هزار ملائکه را موکل قبر امام حسین علیه السّلام نموده است که همواره به عبادت خدا مشغول هستند و یک رکعت نماز آنها معادل هزار رکعت نماز انسان ها است، پس ثواب نماز آنها متعلق به زائران قبر امام حسین علیه السّلام است. (8)

42- ملائکه با زائران امام حسین علیه السّلام مصافحه می کنند. (9)

43- هروقت کسی از منزلش به قصد زیارت امام حسین علیه السّلام خارج شود هفتصد فرشته از بالا و پائین، چپ و راست، جلو و پشت سرش او را مشایعت می نمایند. پس هنگامی که قبر امام حسین علیه السّلام را زیارت کرد به او می گویند: همانا تو بخشیده، لذا پس عمل خود را از سر بگیر پس او را دوباره تا رسیدن به خانه اش مشایعت می نمایند.

ص: 67

آنگاه ملائکه به کنار قبر امام حسین علیه السّلام بازمی گردند و آن حضرت را زیارت می کنند و ثواب زیارت آنها برای آن شخص است. (1)

44- احدی در روز قیامت نیست که آرزو می کند که از زوّار امام حسین علیه السّلام باشد، زیرا مشاهده می کند که خداوند چگونه با آنها رفتار می کند و چه کرامتی نزد خدا دارند. (2)

45- کسی که دوست دارد در روز قیامت بر سفره های نور بنشیند، پس باید از زوّار امام حسین علیه السّلام باشد. (3)

46- روز قیامت زائران امام حسین علیه السّلام آنچنان نوری دارند که شرق و غرب عالم را روشن می کنند، پس منادی ندا می دهد: اینان زائران امام حسین علیه السّلام هستند که مشتاقانه او را زیارت کردند. پس احدی در آن روز باقی نمی ماند که آرزو می کند: ای کاش از زائران امام حسین علیه السّلام بود. (4)

47- روز قیامت منادی ندا می دهد: کجایند زائران قبر امام حسین علیه السّلام؟ پس جمع بسیاری برمی خیزند پس به آنها گفته می شود، دست هرکس را که دوست می دارید بگیرید و به سوی بهشت ببرید. (5)

48- خداوند از هر (قطره) عرق زائر امام حسین علیه السّلام هفتاد هزار فرشته خلق می کند که همواره خدا را تسبیح می کنند و برای زائر استغفار می نمایند تا روز قیامت. (6)

49- هرکسی به خاطر خدا قبر امام حسین علیه السّلام را زیارت کند، جبرئیل و میکائیل و اسرافیل او را مشایعت می کنند تا به خانه اش بازگردد. (7)

50- هنگامی که زائر از قبر امام حسین علیه السّلام بازمی گردد منادی او را می خواند که اگر صدایش را می شنید حاضر بود تمام عمر خویش را در کنار امام حسین علیه السّلام مقیم باشد.

پس خطاب به او می گوید: خوشا به حال تو، همانا غنیمت بردی و سالم برگشتی و تمام گناهان گذشته ات پاک شد. و اگر او در آن سال بمیرد، پس خداوند قابض روح می شود. (8)

51- ملائکه زائر امام حسین علیه السّلام را پس از بازگشت تا منزلش مشایعت می کنند و به دستور الهی در کنار منزلش مقیم می شوند و برای او تسبیح و استغفار می کنند تا روز وفاتش. پس در امر تدفین و تکفین او شرکت می کنند و بازهم به دستور الهی در کنار قبر او تا روز قیامت مقیم می شوند و به تسبیح و تقدیس الهی مشغول می گردند و ثواب حسناتشان برای آن زائر است. (9)

52- اگر زائر امام حسین علیه السّلام می دانست با زیارت امام حسین علیه السّلام چقدر فرح و شادی به قلب رسول خدا و امیر مؤمنان و فاطمه و ائمه علیهم السّلام و شهدا از آنان وارد می کند و چقدر دعای آن بزرگواران را برای خود به همراه دارد و چقدر ثواب ها و برکات دنیوی و اخروی به او می رسد، آرزو می کرد خانه اش در کربلا بود. (10)

ص: 68

53- برای حاجی در مسیر زیارت خانه خدا به ازای هر درهم هزار درهم لحاظ می شود، اما برای زائر امام حسین علیه السّلام به ازای هر درهم ده هزار درهم لحاظ می شود و ده هزار درجه ترفیع است. (1)

54- امیر مؤمنان علیه السّلام با زائر امام حسین علیه السّلام در کنار حوض کوثر مصافحه می کند و از آن به او می نوشاند. (2)

55- رسول خدا ضمانت فرموده اند که: برعهده من است که در روز قیامت زائران امام حسین علیه السّلام را از هول و هراس آن روز نجات دهم و آنان را به بهشت وارد سازم. (3)

56- امام حسین علیه السّلام زائر خود را، در روز قیامت زیارت خواهد نمود، و حتی اگر در جهنم باشد او را نجات خواهد داد. (4)

57- همانا خداوند به زائر امام حسین علیه السّلام مباهات می کند و فرشتگان مقرب الهی زائر را راهنمایی می کنند. (5)

58- چون امام حسین علیه السّلام مظلومانه، مصیبت دیده، عطشان و غمگین به شهادت رسید، پس خداوند برخود فرض کرده که هیچ غمگین و گنه کار و مصیبت دیده در کنار قبر امام حسین علیه السّلام دعا نکند، مگر اینکه خدا دعایش را اجابت نماید و از گناهانش درگذرد. (6)

59- کسی که امام حسین علیه السّلام را با معرفت و به خاطر خدا و ثواب آخرت زیارت کند، خداوند گناهان گذشته و آینده او را خواهد بخشید. (7)

60- زائر امام حسین علیه السّلام مقام شفاعت دارد و از صد نفر که جملگی مستحق جهنم هستند و در دنیا از مسرفین بوده اند شفاعت می کند. (8)

61- زائر امام حسین علیه السّلام از صدیقین امت محمد صلّی الله علیه و آله هستند. (9)

62- برای زائر امام حسین علیه السّلام ثواب هزار حج مقبول و هزار عمره مبروره نوشته می شود و اگر از أشقیا باشد در زمره نیکان ثبت می گردد و در رحمت الهی غرق می شود. (10)

63- کسی که امام حسین علیه السّلام را زیارت کند، همچون روزی که از مادرش متولد شده از گناهانش خارج می شود و از انتهای آسمان، رحمت الهی او را در بر می گیرد و ملائکه او را بشارت می دهند که پاک گشتی و آنکه زیارت کردی پاک و مطهر است و پیوسته در اهلش حفظ می شود. (11)

64- همه موجودات از ملائکه تا جن و انس و حتی وحوش بر زائر امام حسین علیه السّلام غبطه می خورند و امید خیر دارند در نگاهشان شخص به زائر؛ زیرا او به قبر امام حسین علیه السِّلام نگریسته است. (12)

65- زائر امام حسین علیه السّلام مورد دعای مغفرت امام صادق علیه السّلام است. (13)

ص: 69

66- زیارت امام حسین علیه السّلام باعث برآورده شدن حوائج، بخشش گناهان طولانی شدن عمر، گشایش و وسعت رزق، فرج عاجل می گردد. (1)

67- بی اعتنایی به زیارت امام حسین علیه السّلام باعث محروم شدن از خیر کثیر و کم شدن عمر می گردد. (2)

68- زیارت امام حسین علیه السّلام غرق شدن، سوختن به آتش، زیر آوار ماندن و طعمه حیوانات درنده شدن را دفع می کند. (3)

69- زیارت امام حسین علیه السّلام پیشامدهای بد را دفع می کند و رزق را جلب می کند و امور دنیای زائر را کفایت می کند و آنچه در راه زیارت انفاق نموده برای او برخواهد گشت. (4)

70- ایام زیارت امام حسین علیه السّلام از ایام عمر زائر محسوب نمی شود. (5)

71- زیارت امام حسین علیه السّلام ثواب بیست حج و بیست عمره مقبول و ثواب شرکت در بیست غزوه همراه رسول خدا صلّی الله علیه و اله یا امام عادل را دارد. (6)

72- زائر امام حسین علیه السّلام در روز قیامت در سایه کرامت الهی و داخل در شفاعت پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله است. و هرکسی طالب فضل و کرامت الهی است و می خواهد از کردارش در دنیا از او سوال نشود، پس زائر امام حسین علیه السّلام باشد. (7)

73- اگر خدا خیر و خوبی بنده ای را بخواهد محبت امام حسین علیه السّلام و محبت زیارت آل حضرت را در قلبش قرار می دهد و اگر خدا بد بنده ای را بخواهد، بغض امام حسین علیه السّلام و زیارت آن حضرت را در دل او قرار می دهد. (8)

74- هیچ صبحی شروع نمی شود، مگر هاتفی از ملائکه در کنار قبر امام حسین علیه السّلام ندا می دهد: ای طالبان خیر بشتابید به سوی خدا که به کرامت کوچ خواهید کرد و از حسرت و ندامت در امان خواهید ماند و این ندا در شرق و غرب عالم می پیچد. (9)

75- زائر امام حسین علیه السّلام زائر خدا و رسولش است و پاداش و تکریم او برخداست. پاداشی که همه به آن غبطه خواهند خورد. (10)

76- زائر امام حسین علیه السّلام از فشار قبر و سوال نکیر و منکر در امان است و از قبر او به بهشت دری گشوده می شود. (11)

77- زائر امام حسین علیه السّلام از جمله آمنین در روز قیامت است و نامه عملش به دست راستش داده می شود و پیوسته در زیر لواء و پرچم امام حسین علیه السّلام است تا وارد بهشت شود. (12)

78- هرکس دو رکعت نماز پشت قبر امام حسین علیه السّلام بخواند، روز قیامت خدا را ملاقات خواهد کرد درحالی که آنچنان نورانی است که نور او برهمه اشیا برتری دارد. (13)

ص: 70

79- امام حسین علیه السّلام با حالت گرفتاری و مشقت به شهادت رسید و برخداست که هیچ بنده گرفتاری در نزد او دعا نکند، مگر اینکه گرفتاری او برطرف شود و با خوشحالی به سوی خانواده اش بازگردد. (1)

80- برای زائر امام حسین علیه السّلام هزار حاجت برآورده می شود که ششصد حاجت او اخروی و چهارصد حاجت او دنیوی است. (2)

81- همانا خداوند دعا در زیر قبّه امام حسین علیه السّلام را اجابت می کند و زائر امام حسین علیه السّلام را از فزع اکبر حفظ می نماید و حوائج دنیوی و اخروی او را برآورده می سازد. (3)

82- زائر امام حسین علیه السّلام در هر قدمی که برای زیارت برمی دارد، هزار گناه او بخشیده می شود و هزار حسنه برای او ثبت می گردد و هزار درجه و رتبه بالا می رود و هزار حاجت او برآورده می گردد و در ثواب شهیدان کربلا شریک می گردد. (4)

83- زائر امام حسین علیه السّلام به درجه ای می رسد که گویی در راه خدا به خون خود غلطیده و به شهادت رسیده باشد. (5)

84- امام رضا علیه السّلام به پسر شبیب فرمود: ای پسر شبیب اگر می خواهی که خداوند را ملاقات کنی و برتو گناهی نباشد، پس امام حسین علیه السّلام را زیارت کن. (6)

85- ملائکه زائر امام حسین علیه السّلام را از حزب خدا و حزب رسول خدا و حزب اهل بهشت می خوانند. (7)

86- امام صادق علیه السّلام به هارون بن خارجه فرمودند: ای هارون؛ هرکس امام حسین علیه السّلام را درحالی که عارف به حقش باشد و برای خداوند و ثواب آخرت زیارت کند، به خدا سوگند خداوند گناهان گذشته و آینده او را می بخشد. آنگاه امام فرمود: آیا برای تو سوگند نخوردم؟ آیا برای تو سوگند نخوردم؟ آیا برای تو سوگند نخوردم؟ (8)

87- برای زائر امام حسین علیه السّلام ثواب دو ماه اعتکاف در مسجد الحرام و روزه آن دو ماه ثبت می شود. (9)

88- امور دنیایی زائر امام حسین علیه السّلام کفایت

می شود و رزق و روزی به سوی او روان می گردد و آنچه در این راه خرج نموده به او بازمی گردد و گناه پنجاه سال او بخشیده می شود و به خانواده اش بازمی گردد، درحالی که نامه اعمالش پاک است. (10)

89- برای زائر امام حسین علیه السّلام ثواب حج و عمره مقبول و ثواب هزار شهید از شهدای بدر و ثواب هزار روزه و هزار صدقه مقبوله و هزار آزادی بنده ثبت می گردد. (11)

90- اگر مردم خیر کثیری که در زیارت امام حیسن علیه السّلام را می دانستند برای رسیدن به این زیارت با یکدیگر می جنگیدند و اموال خویش را برای رفتن به زیارت می فروختند و برای رفتن به زیارت آن حضرت زهد نورزید؛ چرا که خیر و ثواب آن بیشتر از حدی است که شمارش شود. (12)

ص: 71

91- امام صادق علیه السّلام به عبد الله بن ابی یعفور فرمودند: اگر شما را به فضیلت زیارت امام حسین علیه السّلام و فضیلت قبر آن حضرت باخبر سازیم، همانا شما حج را ترک می کنید و دیگر کسی از شما حج به جا نمی آورد. آیا ندانستی که خداوند قبل از اینکه مکه را حرم خویش قرار دهد، کربلا را حرم امن و مبارک خود قرار داد. (1)

92- زائر امام حسین علیه السّلام در حالی که عارف به حق آن حضرت باشد و مستکبر نباشد، خداوند هزار فرشته از راست و هزار فرشته از چپ همراه او می سازد و ثواب هزار حج، هزار عمره با رسول خدا صلّی الله علیه و اله یا وصی آن حضرت برای او ثبت می نماید. (2)

93- بهتر است افراد فقیر سالی یک بار و افراد غنی سالی دوبار، امام حسین علیه السّلام را زیارت کنند و کراهت دارد که چهار سال بر انسان بگذرد و امام حسین علیه السّلام را زیارت نکند. (3)

94- زیارت امام حسین علیه السّلام در هرشب و روز جمعه تأکید شده است. (4)

95- ثواب یک شب بیتوته در کنار قبر امام حسین علیه السّلام معادل هفتاد سال عبادت است. (5)

96- هر رکعت نماز مستحبی زائر در کنار قبر امام حسین علیه السّلام ثواب هزار حج و هزار عمره و آزاد کردن هزار بنده را دارد. (6)

97- دعای نمازگزار در کنار قبر امام حسین علیه السّلام مستجاب است است و هر چه از خدا بخواهد به او داده می شود. (7)

98- زیارت امام حسین ثواب نود و نه حج و عمره ای که رسول خدا انجام داده اند را دارد. (8)

99- فرشتگان دست و صورت زائران امام حسین را در کنار قبر آن حضرت لمس و نوازش می کنند. (9)

100- زائر امام حسین همسایه رسول خدا و امیرمؤمنان و فاطمه زهرا است و چهل سال قبل از دیگران وارد بهشت می شود در حالی که مردم مشغول حساب و کتاب قیامت هستند. (10)

3- هرکس قبر امام حسین علیه السّلام را به دور از شرارت و ریا زیارت کند، تمام گناهان او چون شسته شدن لباس پاک می شود و برای هر قدمی که در این راه می گذارد ثواب حج و هرقدمی که برمی دارد ثواب عمره می نویسند. (1)

4- هرکس به سوی قبر امام حسین علیه السّلام بیاید و در فرات غسل کند، خداوند به ازای هرقدمی که بر زمین می گذارد و برمی دارد ثواب صد حج مقبول و صد عمره مقبول و ثواب شرکت در صد غزوه با پیامبر مرسل صلّی الله علیه و اله در برابر دشمنان خدا را برای او ثبت می کند. (2)

1- هرکس دوست دارد که با ارواح صد و بیست و چهار هزار پیامبر مصافحه کند پس در شب نیمه شعبان امام حسین علیه السّلام را زیارت کند، چرا که ملائکه و ارواح همه پیامبران در این شب از خداوند اجازه می گیرند تا به زیارت امام حسین علیه السّلام بیایند، پس خوشا به حال کسی که با آنان مصافحه نماید که البته پیامبران اولو العزم؛ نوح و ابراهیم و موسی و عیسی و محمد علیهم السّلام از جمله آنان است. (1)

2- هرکس نیمه شعبان امام حسین علیه السّلام را زیارت کند منادی از افق أعلی او را خطاب می کند که بازگرد که مورد معرفت قرار گرفتی و ثواب شما بر پروردگارتان و پیامبرتان محمد صلّی الله علیه و اله است. (2)

3- هرکس شب نیمه شعبان امام حسین علیه السّلام را زیارت کند، ثواب هزار حج و عمره مقبول برای او ثبت می شود و هزار حاجت از حوائج دنیوی و اخروی او برآورده می گردد. (3)

4- امام صادق علیه السّلام به یونس بن یعقوب فرمودند، اگر مردم فضیلت زیارت امام حسین علیه السّلام را در شب نیمه شعبان می دانستند، همانا مردان (اگر حتی پا نداشتند) بر پاهای چوبی به زیارت امام حیسن علیه السّلام می رفتند. (4)

5- معاویه بن وهب از امام صادق علیه السّلام نقل می کند که آن حضرت فرمود: هنگامی که اول شعبان فرا می رسد منادی از زیر عرش ندا می دهد که ای عاشقان حسین! شب نیمه شعبان زیارت امام حسین علیه السّلام را ترک نکنید زیرا اگر فضیلت آن شب را می-دانستید، می خواستید که سال بگذرد و شب نیمه شعبان برسد. (5)

6- هرکس در یکی از این سه شب (شب عید قربان، شب عید فطر، شب نیمه شعبان) امام حسین علیه السّلام را زیارت کند گناهان گذشته و آینده او بخشیده می شود. (6)

7- ثواب زیارت امام حسین علیه السّلام در نیمه شعبان حد و نهایت ندارد. (7)

6- هرکس روز عاشورا امام حسین علیه السّلام را زیارت کند و در آن روز محزون و گریان و غمگین باشد، پس خدا را زیارت می کند درحالی که ثواب هزار حج و هزار عمره همراه پیامبر صلّی الله علیه و اله و ثواب هزار غزوه، رسول خدا صلّی الله علیه و آله و ائمه علیهم السّلام براو نوشته می شود. راوی سوال کرد، پس اگر شخص به خاطر بعد مسافت نتوانست در آن روز در آنجا حاضر باشد چه کند؟ امام فرمود: پس آن شخص چه نزدیک به قبر امام حسین علیه السّلام یا دور باشد در روز عاشورا غسل کند و به سوی صحرا برود و یا بر پشت بام خانه اش برود و دو رکعت نماز بخواند و وقتی سلام داد به سوی قبر امام حسین علیه السّلام اشاره کند و (زیارت عاشورا) را بخواند پس امام به راوی فرمود: اگر می توانی هرروز این زیارت را به این کیفیت انجام بدهی، انجام بده که برای تو جمیع این ثواب ها ثبت خواهد شد. (1)

7- زیارت امام حسین علیه السّلام روز عاشورا ثواب دو میلیون حج، دو میلیون عمره با رسول خدا صلّی الله علیه و اله و دو میلیون غزوه در رکاب رسول خدا صلّی الله و اله و ائمه علیهم السّلام را دارد. (2)

امام باقر علیه السّلام فرمود: اگر توانستی روز عاشورا درپی حاجت و کاری نروی، این کار را انجام بده چراکه این روز، روز نحسی است و روز مباکی نیست و چیزی در خانه ات ذخیره نساز؛ چرا که در آن چه که در این روز ذخیره شود برکت برای تو و خانواده ات نیست و به یکدیگر تسلیت و تعزیت بدهید: «در عظم الله اجورنا بمصابنا بالحسین علیه السّلام و جعلنا و ایّاکم من الطالبین بثاره مع ولیّه الامام المهدی من آل محمد صلّی الله علیه و اله». پس هر کس چنین کند ثواب یک میلیون حج و یک میلیون عمره و یک میلیون غزوه با رسول خدا صلّی الله علیه و اله در نامه عمل او ثبت می شود. و برای او ثواب مصیبت هر پیامبر و رسول و صدیق و شهیدی است که از زمان خلقت دنیا تا روز قیامت بوده اند، ثبت خواهد شد. (3)

امام صادق فرمود:« بالای بام خانه ات برو و نخست بر راست و چپ خود بنگر سپس سر خود را به سوی آسمان بلند کن، آنگاه به مرقد مطهر حسین علیه السّلام توجه کن و چنین بگو:

«السلام علیک یا اباعبدالله، السلام علیک و رحمۀ الله و برکاته»

«ای ابا عبد الله سلام بر تو باد، درود و رحمت و برکت های خدا بر تو باد.»

با این کار برای تو یک زیارت نوشته می شود و زیارت معادل یک حج و یک عمره است.» سُدیر می گوید: پس از آن چه بسا اتفاق می افتاد که هرروز بیش از بیست بار این گونه زیارت می کردم. (1)

در روایتی دیگر آمده است که غسل می کند و بربام خانه خود یا گوشه دور افتاده ای می رود و با اشاره به قبر حضرت سید الشهداء سلام بدهد و چنین بگوید (2)

امام صادق علیه السّلام فرمودند: «هرگاه به سبب دوری خانه و محل زندگی انجام مسافرت برکسی از شما دشوار باشد، برفراز بام خانه خود رود و دو رکعت نماز بگزارد و سپس با اشاره به آرامگاه های ما بر ما سلام کند و این سلام به ما می رسد.» (3)

در روایت دیگری آمده: از راه دور به امامان همان گونه سلام می دهی و زیارت می کنی که از راه نزدیک، ولی نمی گویی که به بارگاهت آمده ام، بلکه می گویی:

قصدُتکَ بِقَلبی زایراً إِذ عَجَزتُ عَن حُضُورِ مَشهَدِکَ وَ وَجَّهتُ إِلیکَ سَلامی لِعِلمی بِأنَّهُ یُبَلِّغُکَ صَلَّی اللهُ عَلیکَ فَاشفَع لی عِندَ رَبِّکَ…؛

«با دل خود قصد زیارت می کنم و از حضور در بارگاهت ناتوانم، اینک با علم به اینکه سلام من به تو می رسد سلام می دهم، درود خدا برتو باد، برای من در پیشگاه پروردگارت شفاعت فرمای».

سپس به هرچه که می خواهی و دوست می داری دعا می کنی. (4)

یونس بن ظبیان به امام صادق علیه السّلام گفت: «فدایت گردم من فراوان حسین علیه السّلام را یاد می کنم، در آن حال چه بگویم؟» فرمود:«سه بار پیاپی بگو: «صلی الله علیک یا ابا عبد الله» و سلام از دور و نزدیک به حضرتش می رسد.» (5)

ص: 78

حسین می گوید: از شنیدن این سخنان چنان متحیر شدم که نزدیک بود عقل خود را ازدست بدهم، و بالاخره پس از طلوع فجر به زیارت آن حضرت مشرف شده و از ترس شامیان به سرعت برگشتم. (1)

در زیارت عاشورا افرادی به اسم و افرادی به وصف مورد لعن قرار گرفته اند، درحالی که اهل بیت علیهم السّلام اهل لعن نبودند!

در پاسخ باید گفت: آیا اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السّلام راهی جز راه قرآن داشتند؟! قرآن کریم، افرادی را به اسم و افرادی را به وصف لعن کرده است.

در قرآن کریم 37بار واژه «لعن» به خدا نسبت داده شده، افرادی چون ابلیس، کافران، دروغگویان و ستمگران لعن شده اند. (1)

و نیز در روایات معتبر در مجامع حدیثی اهل سنت آمده است که رسول اکرم که افرادی چون حکم بن ابن العاص (2)، ابوسفیان (3)، معاویه (4)، مروان بن حکم (5) و … را با نام یا وصف مورد لعن قرار دادند.

او گفت: دیشب حضرت ابا عبد الله علیه السّلام را در عالم رؤیا دیدم که در مجلسی تشریف دارند و جمعی در اطراف آن حضرت هستند.

من با گریه خدمت حضرت رسیدم و عرض کردم که من می خواستم ثواب زیارت پیادۀ دو سید را بخرم و آن دو سید قبول نکردند.

حضرت ابا عبد الله علیه السّلام به کسی روی کردند و فرمودند:

برو به نزد برادرم حضرت عباس و بگو: ثواب زیارت پیاده سید محمود شاهرودی و سید محمد باقر بادکوبه ای چقدر می باشد؟

من با آن شخص به محضر حضرت عباس علیه السّلام رفتم. ایشان نیز در صحن نشسته بودند و جمعی در اطراف ایشان بودند.

آن شخص این مطلب را از حضرت عباس علیه السّلام پرسید. حضرت رو کردند به ملائکه ای که در آنجا حضور داشتند و فرمودند:

ثواب زیارت پیاده آن دو سید را چقدر می نویسید؟

ملائکه مرا با خود بردند و از من پرسیدند: چه می بینی؟

نگاه کردم دیدم که آسمان درحال بارش است، گفتم: باران می بینم که درحال بارش می باشد.

به من فرمودند: اگر خداوند به ما امر بفرماید که قطرات این باران را حساب کنیم، می توانیم آن را حساب کنیم، ولی ما قدرت نداریم که ثواب زیارت پیادۀ این دو سید را حساب کنیم. (1)

ص: 83

ص: 84

ص: 85

ص: 86

ص: 87

ص: 88

ص: 89

ص: 90

ص: 91

در شب عاشورا، امام علیه السلام و اصحابش تمام شب را به نماز و استغفار و دعا و تضرع به درگاه الهی مشغول بودند، گروهی از سواره نظام عمربن سعد نگهبانی می دادند و از کنار خیمه ها می گذشتند و مراقب ما بودند، همینکه حسین علیه السلام آیه 172 (آل عمران) را تلاوت کرد که: «و لایحسبن الذین کفروا انما نملی لهم ...؛ کسانی که کافر شدند خیال نکنند که مهلتی که به آنها می دهیم برایشان خوبست بلکه ... ما کان الله لیذر المؤمنین علی ما انتم علیه... آیه 173؛ خداوند هرگز مؤمنان را به حال کنونی وانمی گذارد، بلکه می خواهد پاکان را از ناپاکان جدا کند»، یکی از سواران لشگر دشمن که پاسبانی می کرد آیه را شنید و گفت: قسم به پروردگار کعبه که ما همان پاکان هستیم که از شما جدا شده ایم. ضحاک می گوید من او را شناختم، به «بریر بن خضیر» گفتم او را می شناسی؟ گفت: نه! گفتم (ابوحرب سبیعی عبدالله بن شهر) مردی لوده و هم دلاور است و بریر به او گفت: ای فاسق تو فکر می کنی که خدا ترا جزو پاکیزگان قرار داده است؟ ابا حرب گفت: تو کیستی؟ گفت: «بریربن خضیر» گفت: ای «بریر»، بر من سخت است که تو هلاک شوی؟ والله که هلاک شوی»

بریر گفت: ای اباحرب، آیا می توانی از گناهان بزرگی که مرتکب شده ای توبه کنی و به سوی خدا بازگردی؟ به خدا سوگند که ما پاکان هستیم و شما همگی پلید می باشید. ابوحرب گفت: «من هم به درستی حرف تو شهادت و گواهی می دهم». من گفتم: آیا این معرفت به حال تو سودی ندارد؟ گفت: قربانت بروم پس چه کسی ندیم یزید بن عذره ی عنزی از عنز بن وائل باشد او اکنون با من است. بریر به او گفت: خدا رأی تو را زشت گرداند که تو مردی سفیه و نادانی، و بازگشت. او نیز برفت. پاسبان ما آن شب، عروة بن قیس احمسی بود و سواران وی را سپرده بودند.

منابع:

موسوعة الامام الحسین به نقل از: تاریخ طبری، نفس المهموم، ترجمه ارشاد رسولی محلاتی، ناسخ التواریخ، مقتل الحسین مقرم

بعد از شهادت عبدالله بن مسلم، فرزندان ابوطالب دسته جمعی به لشگر دشمن حمله کردند. حضرت سیدالشهداء علیه السلام که چنین دید، به ایشان فریاد زد: صبرا علی الموت یا بنی عمومتی ... ای عموزادگان من، صبر و مقاومت پیشه خود سازید و ...

هنوز از میدان برنگشته بود که در این حمله، محمد بن مسلم از بین آنها به زمین افتاد و به دست «ابومرهم ازدی» و «لقیط بن ایاس جهنی»، به شهادت رسید. ابن شهرآشوب، نام او را (ابومریم الازدی) و مجلسی در «جلاءالعیون» ابوجرهم اسدی گفته اند.

منابع:

1- منتهی الامال

2- ابصار العین

3- موسوعة الامام الحسین به نقل از: مقاتل الطالبین، اسرارالشهادة، بحارالانوار مجلسی

اخنس آمد و با 9 نفر دیگر با اسب بر بدن آنحضرت تاختند و استخوان سینه و پشت و پهلوی مبارکش را شکستند. و بعدا نزد عبیدالله بن زیاد رفته و جایزه اندکی گرفتند. ابوعمرو زاهد می گوید: وقتی نسب آنها را دیدیم همگی حرامزاده بودند.

حبیب بن مظاهر در دل شب نزد آنها رفت و گفت: آمده ام تا شما را به یاری پسر دختر پیغمبر خدا دعوت کنم. او را تنها نگذارید و یاریش کنید، عمربن سعد با لشگر بسیاری او را محاصره کرده است. چون مردان بنی اسد او را شناختند، هر یک بر دیگری سبقت گرفتند و اعلام آمادگی کردند بطوریکه 90 مرد جنگی بپاخاستند و با حبیب به قصد یاری حسین علیه السلام خارج شدند در این میان یک نفر منافق و جاسوس، خبر را به عمربن سعد رسانده و او بلافاصله ازرق، فرمانده خودش را با 400 نفر سوار به مقابله با بنی اسد فرستاد.

ازرق با سوارانش، در کنار رود فرات به آنها رسیده و راه را بر آنها گرفتند. در حالی که با امام علیه اسلام فاصله بسیار کمی داشتند، لذا جنگ سختی درگرفت و با هم به شدت برخورد کردند.

حبیب بر سر او فریاد زد: ای ازرق، وای بر تو. با ما چه کار داری. برای تو و برای ما اینکار شایسته نیست؛ بگذار دیگری غیر از تو، این شقاوت را بر گردن گیرد. ولی ازرق هیچ توجه نکرد و همچنان لشگرش را به ضرب و جنگ، تحریص و تحریک کرد. و از این رو مانع شد، تا آنها به یاری حسین بن علی (ع) و یارانش نیایند. و چون عده بنی اسد کم بود، نتوانستند مقاومت کنند و منهزم شده و به قبیله خود بازگشتند؛ و همان شب از جای خود کوچ کردند تا مبادا ابن سعد بر آنان شبانه حمله کند. حبیب بن مظاهر با زحمت و سختی تمام نزد امام بازگشت و جریان را گفت:

امام علیه السلام فرمود: لاحول و لا قوة الا بالله.

منابع:

1- بحارالانوار ج 44 ص 386

2- نفس المهموم

3- موسوعة الامام الحسین به نقل از: اسرالشهادة دربندی، مقتل الحسین خوارزمی و بحرالعلوم

روز عاشورا، پس از شهادت حسین بن علی علیه السلام، لشگر عمربن سعد به جهت غارت لباس های او بر جسد مقدسش حمله کردند. اسحاق بن حیوه، پیراهن آنحضرت را ربود و به سرقت برد و پوشید، در حالی که در آن پیراهن بیشتر از 110 سوراخ از تیر و نیزه و شمشیر بود. اگرچه این عدد را به اختلاف ذکر کرده اند.

اسحاق بعد از این قضیه به مرض پیسی مبتلا شد و موی سر و رویش ریخت. دیگر از جنایت این ملعون، آنکه وقتی امام حسین علیه السلام شهید شد، عمر بن سعد (لعنة الله علیه) در بین یارانش فریاد زد که: چه کسی داوطلب می شود که بر بدن حسین با اسب بتازد؟ او، (اسحاق حضرمی) با چند نفر دیگر حاضر بر اینکار شدند. آمد و با اسب خویش بر بدن امام علیه السلام تاخت، چندان که پشت و سینه آنحضرت درهم شکست؛ و بعد هم به اتفاق دیگر جانیان، نزد عبیدالله بن زیاد رفتند و جایزه اندکی از او گرفتند. ابوعمر زاهد می گوید: در نسب آنها دیدیم که همگی حرامزاده بودند.

منابع:

1- موسوعة الامام الحسین به نقل از: حدائق الوردیه، العبرات، و...

2- نفس المهموم

3- زیارت ناحیه مقدسه

4- ترجمه ابصار العین

به گزارش مشرق، درادامه سلسله بخشهای معرفی دشمنان اباعبدالله الحسین(ع)، بخش دوم این گزارش را امروز می خوانید:

زمانی که دخترش هند با «عبیدالله بن زیاد» که حاکم عراق بود ازدواج کرد، اسماء حکومت بصره را در دست داشت و این خود، جایگاه او و خانواده اش را در کوفه نشان می دهد. در شرح حوادث عراق در هنگام قیام حسین بن علی (ع)، کمتر به نام او برمی خوریم. هرچند که شیعه، او را در ردیف یاران عبیدالله بن زیاد و از عاملین حادثه کربلا و متهم به شرکت در قتل هانی بن عروه و مسلم بن عقیل می داند. اندکی از منابع، نامش را جزو دعوت کنندگان امام حسین (ع) به کوفه نیز ثبت کرده ولی بیشتر منابع تاریخ، حضورش را در کربلا تصریح نکرده اند.

به نقل تمام مورخین، سال 60 ه-.ق، در ماجرای دستگیری «هانی بن عروه مرادی»، او با همراهی «محمدبن اشعث» مأمور اینکار شد و بعد که به رفتار «ابن زیاد» با هانی اعتراض کرد، مورد تنبیه و مؤاخذه قرار گرفت. و این موضوع از حوادث نزدیک به واقعه کربلاست.

اسماء بن خارجه مدتها قبل از وقایع کربلا، مختار ثقفی را از مخالفت با «ابن زیاد» برحذر می داشت ولی مختار آنقدر از ابن زیاد بدگویی کرد تا بالاخره دستگیر و به دستور «ابن زیاد» زندانی شد.

بعد از شهادت حسین بن علی (ع) در روز عاشورا که اهل بیت و خانواده اش را اسیر کردند و حسن مثنی نیز دستگیر و اسیر شد. اسماء خارجه فزاری که از فامیل مادری اش بود، او را از میان اسیران بیرون آورد و گفت: به خدا قسم نمی گذارم که به فرزند «خوله» (خوله مادر حسن مثنی و هم قبیله اسماء بود) بدی و سختی برسد و عمربن سعد دستور داد که حسن را به او واگذارید.

بنابر نقل بعضی منابع، حسن جراحات بسیاری در بدنش بود که اسماء در کوفه آنها را مداوا کرد و بعد از بهبودی او را به شهر مدینه نزد خانواده اش برگرداند.

سال 67 ه-.ق که مختار ثقفی به خونخواهی امام حسین (ع) و شهداء کربلا قیام کرد و بر کوفه مسلط شد و عبدالله بن مطیع در «دارالاماره» شهر محاصره گردید. اسماء که جزو همراهانش بود، او را به امان خواهی از مختار برای خود و دیگر اشراف کوفه ترغیب کرد. در حمله از ارقه به شهر کوفه، او و شبث بن ربعی، ابراهیم بن اشتر را (ظاهرا در اثر حسادت)، از جنگ با خوارج بازداشتند.

مختار با توجه به این مسائل و روابط صمیمانه اسماء با عبیدالله بن زیاد، فرمان داد تا خانه او را خراب کنند و لذا او فرار کرد و به بادیه رفت و به بستگانش پیوست. در برخی نقل ها آمده که: او به شام رفت. به دستور مختار خانه او ویران شد.

بعد از پیروزی عبدالملک بن مروان (عبدالملک بن مروان بعد از مرگ یزید، حکومت شهر شام را در دست گرفت) بر مصعب بن زبیر (مصعب بن زبیر، برادر عبدالله زبیر و حاکم شهر بصره بود) و ورودش به شهر کوفه، اسماء خارجه به گماشتن «حمید بن حریث کلبی» بر اموال «بنی فزاره» اعتراض کرد و همین امر سبب جنگ میان «بنی قیس» و «بنی کلب» شد که به «یوم نبات قین» مشهور گشت. یکی از پسرانش بنام «عینیه» در این آشوبها شرکت داشت؛

ص: 101

برخی منابع، ملاقات هایی از اسماء با عبدالملک بن مروان را نقل کرده و در بعضی دیگر از منابع تاریخی، به حضور او در مجالس حجاج بن یوسف ثقفی اشاره شده است.

نام اسماء گاهی در شمار تابعان آمده که از علی بن ابیطالب (ع) و عبدالله مسعود، حدیث نقل کرده اند.

بعضی از مورخین نیز سخنان حکیمانه ای به او نسبت داده و «ابن ندیم» از کتابی بنام «اسماء بن خارجه الفزاری» نام برده که نوع مطالب آن اینک بر ما پوشیده است. عده ای از شعرا همچون «فرزدق» او را به بزرگ منشی ستوده و گشاده دستی و بخشندگی اش در کوفه شهرت داشت، آنچنان که حجاج بن یوسف بعد از مرگش، او را به نیکی یاد می کرد. از فرزندانش یکی «مالک بن اسماء» از بزرگان قوم خود بود که در زمان حجاج ثقفی مدتی حاکم شهر اصفهان گشت ولی به سبب خیانت در اموال، دستگیر و زندانی شد. دیگر «حسان بن اسماء» که به نقل طبری، او در دستگیری «هانی بن عروه» شرکت داشت پسر دیگرش «عینیه»، که در زمان قیام مختار، جزو سپاه عبیدالله بن زیاد بود. دختر او «هند»، که در مطالب گذشته، وصف او را کردیم. برخی ماخذ، «افلح بن مالک» را از نوادگانش می دانند که از بزرگان خراسان بوده و با «ابومسلم خراسانی» دوستی داشته است.

در تاریخ زمان مرگش اختلاف است.

از سال 66 ه-.ق، که مصادف با 685 میلادی تا سال 82 ه-.ق = 701 میلادی به اقوال مختلف گفته شده است.

نکته قابل توجه: نکته ای که باید گفته شود اینکه: همزمان با دوران او، «اسماءبن حارثه سلمی» از اصحاب رسول اکرم (ص)، متوفی سال 66 ه-.ق، و شخصیت دیگری بنام «اسماء بن حکم فزاری» که در جنگ صفین از یاران امام علی (ع) بوده و از آن حضرت روایت نقل کرده، زندگی می کردند، لذا بعید بنظر نمی آید که در پاره ای نکات که اشاره شد، نام این اسماء با دو نفر دیگر در منابع تاریخ، قبل و بعد از آن خلط شده باشد.

منابع:

1- دائرة المعارف بزرگ اسلامی به نقل از: طبری، ابوالفرج اصفهانی، ابن عساکر، ابن ابی حاتم، جاحظ و بسیاری منبع دیگر.

2- فرهنگ عاشورا

3- نفس المهموم

4- معارف و معاریف

ص: 102

از امام صادق (ع) از انگشتر (خاتم) حسین بن علی (ع) پرسیدم که به دست که افتاد؟ و یادآور شدم که «من شنیدم در ضمن اموال دیگر به غارت رفته است».

حضرت فرمودند: «چنین نیست که گمان برده اند».

حسین (ع) به پسرش علی بن الحسین وصیت کرد و خاتم خود را در انگشت او کرد و کار امامت را به او سپرد. چنانچه رسول خدا (ص) با علی بن ابیطالب کرد و او با حسن و او با حسین (ع)، سپس این خاتم بعدا به پدر من از پدرش رسید و اکنون در نزد من و به من رسیده است. و من هر جمعه در دست می کنم و با آن نماز می خوانم. محمد بن مسلم می گوید: روز جمعه نزد او رفتم نماز می خواند. چون از نماز فارغ شد دست به سوی من دراز کرد، در انگشتش خاتمی دیدم که نقش نگینش چنین بود لااله الا الله عدة للقاءالله. حضرت فرمود: این خاتم جدم ابی عبدالله الحسین (ع) است. (1- ص 200 در نفس المهموم به نقل (شیخ صدوق) و (روضة الواعظین) 2- موسوعة الامام الحسین به نقل از ترجمه امالی، کمره ای)

منابع:

1- نفس المهموم

2- بحارالانوار ج 45

3- موسوعة الامام الحسین

4- منتهی الامال

حضرت زینب که نگران او شده بود دنبالش دوید تا از رفتنش جلوگیری کند و از آن سوی امام علیه السلام هم ندا داد که خواهرم زینب! عبدالله را نگاهدار تا به میدان نیاید و هدف تیر و تیغ سپاه عمر سعد نشود. ولی زینب سلام الله علیها، نتوانست او را منصرف کند!! عبدالله گفت: به خدا قسم از عمویم حسین علیه السلام، جدا نمی شوم.

همین زمان بود که «بحر بن کعب» با شمشیر بر حسین علیه السلام حمله کرد و عبدالله دستش را سپر آن حضرت نمود و گفت: ای فرزند زن ناپاک! آیا عمویم را می کشی؟

بحر شمشیرش ا فرود آورد و دست آن نوجوان را قطع نمود، به طوری که به پوست آویزان ماند. عبداله فریاد زد: یا ابتاه، یا عماه (ای پدر، ای عمو)، امام حسین (ع) او را گرفت و به سینه اش چسباند و برایش دعا و به دشمنانش نفرین کرد.

لحظاتی بعد، او بدست ملعونی دیگر بنام (حرمله) به شهادت رسید. (بعضی مقاتل، قاتل او را خود بحربن کعب و برخی شخص دیگری گفته اند)

جنایت دیگر او در روز عاشورا، بعد از شهادت سالار شهیدان (حسین بن علی علیه السلام) بود که با عده ای غارتگر به تمام لباس و اموال او هجوم بردند و این ملعون، سراویل (شلوار و جامه زیر) و لباس آنحضرت را از بدن مبارکش بیرون آورد و به سرقت برد و امام علیه السلام را برهنه کرد. در حالی که آنحضرت قبل از پوشیدن، آن لباس را پاره پاره کرده بود تا هیچکس به آن رغبت نکند. تمام مورخین گفته اند که بعد از این واقعه، هر دو دست بحر بن کعب، مبتلا به مرض شد، بطوریکه در تابستان که گرمای هوا شدت می کرد، هر دو دست او مانند چوب خشک می شد و در زمستان که سرما زیاد می شد، از آنها آب و خون (خونابه) می ریخت تا زمانی که به هلاکت رسید.

به روایتی از «نفس المهموم»، پاهای او فلج شد و از حرکت افتاد و او زمین گیر شد. گویند که «بنی السراویل»، عده ای در شام (سوریه) هستند و از آن جهت به این نام مشهورند که اجدادشان، شلوار و لباس امام حسین (ع) را به غارت بردند. (لعنة الله علیه)

منابع:

1- نفس المهموم

2- ترجمه کامل ابن اثیر، خلیلی

3- تاریخ طبری

4- منتهی الامال

5- ابصار العین

ص: 105

6- موسوعه الامام الحسین به نقل از: عمادالدین طبری، کامل بهائی، لهوف، ارشاد و بسیاری منابع دیگر

قاسم، فرزند حبیب بن مظاهر در کوفه، که هنوز به سن بلوغ نرسیده بود با این صحنه روبرو شد مدتی به دنبال آن مرد کثیف می رفت تا سر پدر را از او مطالبه کند. بدیل گفت: که چرا از من جدا نمی شوی؟ قاسم گفت: این سر پدر من است. آن را به من بده تا دفنش کنم! بدیل گفت: ولی امیر راضی نخواهد شد و من امیدوارم که جایزه و انعام خوبی بگیرم.

قاسم گفت: امیدوارم که خدا به خاطر این جنابت، بدترین پاداش را بدهد، او همیشه در انتظار روزی بود تا قاتل پدرش را از صفحه روزگار برچیند و این امر بعد از چند سال در زمان مصعب بن زبیر که به جنگ با جمیرا (خمیرا) لشگر کشیده بود و آن مرد تمیمی در آن لشگر بود، اتفاق افتاد. قاسم بن حبیب توانست داخل اردوگاه مصعب شود و آنجا قاتل پدرش را دید و در نیمروزی، موقعی که قاتل در خیمه ای در خواب بود، او را با شمشیر به قتل رساند و هلاکش کرد.

منابع:

1- موسوعة الامام الحسین به نقل از الدمعة الساکبه، اسرار الشهادة، العوالم بحرانی، کامل ابن اثیر و...

2- نفس المهموم

3- فرهنگ عاشورا

4- ابصارالعین

5- منتهی الامال

وی در روز عاشورا بعد از یکی از برادرانش به میدان جنگ با دشمن رفت و جنگید و عده ای را کشت و در آخر به دست «بشر بن خوط» به شهادت رسید.

برخی مقاتل گویند که جعفر بن عقیل به دست شخص دیگری شهید شده است.

بشر بن خوط همچنین در قتل عبدالرحمن فرزند دیگر عقیل شرکت داشته و با همدستی عثمان بن خالد جهنی آن حضرت را به شهادت رسانده و لباس های او را غارت کردند.

روایتی است که عبیدالله بن جعفر طیار، یکی دیگر از شهداء کربلا به دست بشر بن خوط قانصی، به شهادت رسیده است.

بود با حیله های عمروعاص مشاور معاویه یاران علی بر او شوریدند و کار به «حکمیت» انجامید که در نهایت به نفع علی علیه السلام تمام نشد و چندی بعد در حالی که علی علیه السلام در حال تدارک جنگی دوباره با معاویه بود در مسجد کوفه ترور و به شهادت رسید. پس از شهادت امیرالمومنین به موجب وصیت آن حضرت و بیعت مردم، حضرت حسن بن علی علیهماالسلام امام دوم شیعیان متصدی خلافت شد ولی معاویه آرام ننشسته به سوی عراق - که مقر خلافت بود - لشکر کشیده با حسن بن علی به جنگ پرداخت.

وی با دسیسه های مختلف و دادن پول های گزاف، تدریجا یاران و سرداران امام حسن علیه السلام را فاسد کرده، بالاخره حسن بن علی را مجبور نمود که به عنوان صلح، خلافت را به وی واگذار کند و امام نیز خلافت را به این شرط که پس از درگذشت معاویه به وی برگردد و به شیعیان تعرض نشود به معاویه واگذار نمود.

در سال چهل هجری، معاویه بر خلافت اسلامی استیلا یافت و بلافاصله به عراق آمده در سخنرانی که کرد به مردم اخطار نموده و گفت: «من با شما سر نماز و روزه نمی جنگیدم بلکه می خواستم بر شما حکومت کنم و به مقصود خود رسیدم!!!».

و نیز گفت: «پیمانی که با حسن بستم لغو و زیر پای من است!!!» معاویه با این سخن اشاره می کرد که سیاست را از دیانت جدا خواهد کرد و نسبت به مقررات دینی، ضمانتی نخواهد داشت و همه نیروی خود را در زنده نگهداشتن حکومت خود بکار خواهد بست و البته روشن است که چنین حکومتی سلطنت و پادشاهی است نه خلافت و جانشینی پیغمبر خدا و از اینجا بود که بعضی از کسانی که به حضور وی بار یافتند به عنوان پادشاهی سلامش دادند و خودش نیز در برخی از مجالس خصوصی، از حکومت خود با ملک و پادشاهی تعبیر می کرد اگرچه در ملا عام خود را خلیفه معرفی می نمود.

معاویه با اهل بیت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله مخالفت سرسختی داشت و اعلام نمود که هر کس در مناقب اهل بیت حدیثی نقل کند هیچ گونه مصونیتی در جان و مال و عرض خود نخواهد داشت و دستور داد در همه بلاد اسلامی در منابر به علی علیه السلام ناسزا گفته شود، که این دستور تا زمان عمر بن عبدالعزیز خلیفه اموی (101-99) اجرا می شد.

وی به دستیاری عمال و کارگردانان خود که جمعی از ایشان صحابی بودند، خواص شیعه علی علیه السلام را کشت و سر برخی از آنان را به نیزه زده در شهرها گردانیدند و عموم شیعیان را در هر جا بودند به ناسزا و بیزاری از علی تکلیف می کرد و هر که خودداری می کرد به قتل می رسید.

سال اول، حضرت حسین بن علی علیه السلام را که سبط پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم بود با فرزندان و خویشان و یارانش با فجیع ترین وضعی کشت و زنان و کودکان و اهل بیت پیغمبر را به همراه سرهای بریده شهدا در شهرها گردانید و در سال دوم، «مدینه» را قتل عام کرد و خون و مال و عرض مردم را سه روز به لشکریان خود مباح ساخت و سال سوم، «کعبه مقدسه» را خراب کرده و آتش زد!!!

حکومت این دسته یازده نفری که نزدیک به هفتاد سال ادامه داشت، روزگار تیره و شومی برای اسلام و مسلمین به وجود آورد به عنوان نمونه در زمان خلافت عبدالملک بن مروان بخش وسیعی از قلمرو اسلام به حجاج سپرده شد. حجاج در دوره دراز حکمرانی خود، نه فقط سیاست سرکوب شیعه را با شدت تمام دنبال می کرد بلکه حتی نسبت به شماری از اصحاب که از نظر سیاسی تاثیر چشمگیری داشتند از تحقیر و توهین باز نمی ایستاد.

در دوره حکومت مروانیان کار به جایی کشید که خلیفه وقت (ولید بن یزید) که جانشین پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و یگانه حامی دین شمرده می شد، بی محابا تصمیم گرفت بالای خانه کعبه غرفه ای بسازد تا در موسم حج در آنجا مخصوصاً به خوشگذرانی بپردازد!!!

خلیفه وقت (ولید بن یزید) قرآن کریم را آماج تیر قرار داد و در شعری که خطاب به قرآن انشاء کرد، گفت: روز قیامت که پیش خدای خود حضور می یابی بگوی خلیفه مرا پاره کرد!!!

1. امام حسین«ع» در پاسخ سخن مصرانه مروان که می خواست امام با یزید بیعت کند، فرمود: از جدم شنیدم که می فرمود خلافت بر آل ابو سفیان حرام است «الخلافة محرمة علی آل ابی سفیان». (1)

منابع

آلوسی، محمود بن عبدالله، روح المعانی، تحقیق

علی عبد الباری عطیة، بیروت، دار الکتب العلیمة، 1415ق.

ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ،

ترجمه ابو القاسم حالت و عباس خلیلی، تهران، مؤسسه مطبوعاتی علمی، 1371ش.

ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی، شرح الأخبار فی

فضائل الأئمة الأطهار علیهم السلام، قم، جامعه مدرسین، چاپ اول، 1409ق.

ابن فرضی، عبدالله بن محمد، تاریخ علماء

الاندلس، دار المصریة للتالیف، 1996م.

بحرانی، هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر

القرآن، قم، موسسة البعثة، چاپ اول، 1415ق.

بهرامیان، علی، مدخل "بنی امیه" در

دائرة المعارف بزرگ اسلامی.

ص: 116

سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور فی تفسیر

المأثور، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، 1404ق.

شیخ طوسی، محمد بن الحسن، التبیان فی تفسیر

القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی تا.

طباطبائی، محمدحسین، شیعه در اسلام.

فاتحی نژاد، عنایت الله، مدخل «بنی امیه» در

دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج12، ص636 - 653.

محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.

یعقوبی، تاریخ یعقوبی.

بنی امیه،

کتابخانه طهور.

محمودی، علی، بنی امیه، دانشنامه پژوهه.

مقاله

ابوسفیان، دانشنامه رشد.

ص: 117

در همان ایام، آل زیاد به عنوان گروهی فاسد و شیطانی به شمار می رفتند. حتی یکی از شهدای کربلا به نام مالک بن انس مالکی یا انس بن حارث کاهلی در رجزی که در میدان می خواند، یکی از ابیات آن چنین بود: آل علی شیعة الرحمان آل زیاد شیعة الشیطان. (1)

1. یزید بن ولید (6 ماه در سال 126 قمری)

2. ابراهیم بن ولید بن عبدالملک (126 - 127 قمری)

3. مروان بن محمد بن مروان (مروان حمار)(127 - 132 قمری) (1)

آل مروان نزدیک به هفتاد سال حکومت کردند (2) و دوران حکومتشان از سخت ترین دوران های شیعه بود. بنی مروان جنایتکارترین افراد را در شهرها به ولایت می گماشتند که حجاج یکی از آنان بود.

منابع

ابراهیم حسن، ابراهیم، تاریخ سیاسی اسلام

ابن أبی الحدید، عبد الحمید بن هبة الله، شرح

نهج البلاغة، قم، چاپ اول، 1404ق.

ابن اثیر، عزالدین علی، الکامل، ترجمه ابو

القاسم حالت و عباس خلیلی، تهران، مؤسسه مطبوعاتی علمی، 1371ش.

ابن اعثم کوفی، احمد، کتاب الفتوح، تحقیق علی

شیری، بیروت، دارالأضواء، ط الأولی، 1411/1991.

ابن عبد البر، یوسف بن عبد الله، الاستیعاب فی

معرفة الأصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل، ط الأولی،

1412/1992.

ابن قتیبة دینوری، عبد الله بن مسلم، الإمامة و

السیاسة، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالأضواء، 1410/1990ق.

امینی، عبدالحسین، موسوعه الغدیر فی الکتاب و

السنه، قم، دائره المعارف فقه اسلامی

محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.

دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا

دینوری، احمد بن داود، الأخبار الطوال، تحقیق

عبد المنعم عامر، قم، منشورات الرضی، 1368ش.

دانشنامه جهان اسلام، ج1، مدخل "حکم بن

ابی العاص" از صدیقه ابریشم کار

ابوسفیان در لشکرکشی ها بر ضد اسلام شرکت داشت. پسرش معاویه با امام علی و امام حسن علیهاالسلام جنگید، نوه اش یزید، حسین بن علی را در کربلا کشت. نسل ابوسفیان ضد توحید بودند. از این رو پیامبر فرموده بود: «الخلافة محرمة علی آل ابی سفیان؛ خلافت بر آل ابی سفیان حرام است». (1)

* در کتاب مفاتیح الجنان و قبل از متن زیارت عاشورا، حدیثی از امام باقر در ثواب این زیارت آمده است که می فرمایند: به تحقیق این دعا دعایی است که ملائکه آن را می خوانند و خداوند در قبال آن برای تو صد هزار هزار درجه می نویسد و مثل کسی خواهی بود که با امام حسین (ع) شهید شده باشد. نوشته شود برای تو ثواب زیارت هر پیغمبری و رسولی و ثواب زیارت هر که زیارت کرده حسین (ع) را از روزی که شهید شده است.

می فرماید: «از شیراز!، روح مرحوم میرزا ابراهیم محلاتی را قبض کردم.»، شیخ می پرسد: «روح او در چه حالی است؟»، عرزاییل می فرماید: «در بهترین حالات و بهترین باغ های عالم برزخ، خداوند هزار ملک را برای انجام دستورات شیخ قرار داده است.»، آن عالم پرسید: «آیا برای مقام علمی و تدریس و تربیت شاگرد به چنین مقامی دست یافته است؟»، فرمود: «نه!»، گفتم: «آیا برای نماز جماعت و بیان احکام!»، فرمود: «نه!»، گفتم پس برای چه؟ فرمود: «برای خواندن زیارت عاشورا».

نقل است که مرحوم میرزا، سی سال آخر عمرش، زیارت عاشورا را ترک نکرد و هر روز که به سبب بیماری یا امر دیگری نمی توانست بخواند، نایب می گرفت.

*از عارف بزرگ، مرحوم آیت الله میرزا سید علی آقای قاضی (ره) (استاد آیت الله بهجت و علامه طباطبایی) نقل شده که بعد از رحلت شان، کسی ایشان را در خواب دید و سوال کرد: «چه عملی در آنجا مهم تر است؟»، فرمود: «زیارت عاشورا، و من پشیمانم که چرا روزی یک بار زیارت عاشورا را قرائت کردم و دوبار نخواندم!». مرحوم قاضی(ره) می گفتند: «هر چه دارم از سید الشهداء(ع) و قرآن دارم».

نزدیکیهای گلپایگان دزدان قافله راتاراج کردند.عده ای برگشتند کاشان،عده ای هم رفتندگلپایگان از آنجا با توجه باعتباری که داشتندیا از اقوامشان پول قرض کردندوبسفرادامه دادند.

اما مقبل درگلپایگان نه آشنایی داشت ونه اعتباری.

ازیکطرف هم دوست نداشت راهی راکه آمده برگردد.باخودگفت یکقدم نزدیکتر بامام حسین(ع)هم یک قدمه.

همینجا میمونم کار میکنم تا خرج ادامه سفرم جور بشود.

مدتی درگلپایگان ماند تامحرم ازراه رسید.

مثل همه شیعیان درمجالس عزاداری شب وروز محرم شرکت کرد تا اینکه شب عاشورا شد، اشعاری راکه سروده بود درشب عاشورا خواند وغوغا کرد.

همون شب پس از اتمام مجلس ودرعالم رویا خواب دید مشرف شده بکربلا وواردصحن گردید.

خواست برودطرف ضریح که از ورودش جلوگیری کردند.

مقبل گوید: باخودگفتم خدایا نباید در رابطه بادخول بحرم، کسی دیگری را مانع شود.

یکی گفت درست میگویی مقبل اما الان فاطمه زهرا(س) وخدیجه کبری(س) وآسیه وهاجر وساره باعده ای از حوریان درحرم مشغول زیارتند چون تو نامحرمی اجازه ورودنخواهی داشت.

پرسیدم توکیستی؟

گفت: من ازفرشتگان حافّین هستم، حالا برای اینکه ناراحت نشوی بیا تاتو را بقسمتهای دیگر حرم هدایت کنم.

درسمت غربی صحن مطهر مجلسی باشکوه بود.

از وی راجع به حاضرین درمجلس سوال کردم. گفت: پیامبرانند از آدم(ع) تاخاتم (ص) که همه برای زیارت سیدالشهدا(ع) آمده اند.

مقبل گوید: حضرت رسول(ص)را دیدم که فرمود بروید بمحتشم بگویید بیاید.ناگاه دیدم محتشم واردشد. حضرت(ص) بمنبری که درآنجا بود اشاره فرمودند که ای محتشم برو بالا وهرچه بالا میرفت حضرت(ص) میفرمودند برو بالاتر تا پله نهم رسید ایستاد ومنتظر دستورپیامبر(ص) شد.

حضرت(ص) فرمودند ای محتشم امشب شب عاشوراست، از آن اشعار جانسوزت بخوان

ص: 127

ومحتشم شروع کرد بخواندن اشعارش:

کشتی شکست خورده ی طوفان کربلا

در خاک وخون طپیده بمیدان کربلا

اینجا بود که صدای گریه وناله از پیامبران بلند شد.

حضرت رسول(ص)گریه کنان میفرمود: ای پدران من ای عزیزان ببینید بافرزندم حسین(ع) چه کردند، آب فراتی که همه حیوانات از آن مینوشند بر فرزندم حرام کردند.

سپس اشاره کرد که محتشم باز هم بخوان.

محتشم ادامه داد:

روزی که شد به نیزه سر آن بزرگوار

خورشید سر برهنه برآمد ز کوهسار

در این لحظه گریه آنقدر زیاد شد که گویی صدای گریه به عرش میرسید.

محتشم خواست تا پایین بیاید حضرت(ص) فرمودند باز هم بخوان زیرا هنوز دلها از گریه خالی نشده. محتشم اطاعت امرکرد و در حالیکه عمامه اش را از سربرداشت وفریادکنان صدا زد یا رسول الله(ص):

این کشته ی فتاده به هامون حسین(ع) توست

وین صید دست وپا زده درخون حسین (ع)توست

یا بضعةالرسول ز ابن زیاد داد

ص: 128

کو خاک اهلبیت رسالت(ع) به باد داد

با رسیدن محتشم باین قسمت از اشعارش رسول الله(ص) غش کردند وانبیا همه بر سر میزدند وگریه میکردند.

وملکی، این شعر محتشم را میخواند:

خاموش محتشم که دل سنگ آب شد

بنیاد صبر وخانه ی طاقت خراب شد

محتشم لب فرو بست و ازمنبر پایین آمد.

پس از ساعتی که مجلس بحالت عادی بازگشت پیامبر(ص) عبای خود را بر دوش محتشم انداختند مقبل میگوید: من هم شاعر اهل بیت(ع) بودم ودوست داشتم پیامبر(ص) به من هم بفرمایند تو هم اشعارت را بخوان. هرچه انتظار کشیدم نفرمودند. مایوسانه ازحرم خارج شدم که دیدم حوری مرا صدازدای مقبل، فاطمه زهرا(س)بنزد پدر آمدند وعرض کردند بمقبل هم بگویید تااشعارش را بخواند.

مقبل گوید رفتم روی منبر پله اول ولی پیامبر(ص) بمن نفرمودند برو بالاتر فهمیدم مقام محتشم از من خیلی بالاتر است. شروع کردم بخواندن اشعارم:

روایت است که چون تنگ شد بر او میدان

فتاد از حرکت ذوالجناح وزجولان

نه سیدالشهدا برجدال طاقت داشت

نه ذولجناح دگر تاب استقامت داشت

ص: 129

کشید پا زرکاب آن خلاصه ایجاد

به رنگ پرتو خورشید، بر زمین افتاد

هوا زجور مخالف چون قیرگون گردید

عزیز فاطمه از اسب سرنگون گ-ردید

بلندمرتبه شاهی زصدرزین اف--تاد

اگر غلط نکنم، عرش بر زمین افتاد

تااین اشعار راخواندم حوریه ای آمد وگفت مقبل دیگر نخوان که زهرا(س) غش کردند.

مقبل گوید: ازمنبر فرودآمدم وپیامبر (ص) بعنوان صله چیزی بمن عطا نفرمودند. ناگهان امام حسین(ع) را درهمان حالت رویا دیدم که ازآن حلقوم بریده صدا زدند: ای مقبل من خودم خلعت تورا خواهم داد.

مقبل گوید دراینحال ازخواب بیدارشدم. فردای آنروز قافله ای بقصد زیارت کربلا حرکت کرد ومرانیزهمراه خود برد

ص: 130

بعضی از مباحثی که در حماسه حسینی، پیرامون تحریفات مطرح شده، چنین است:

1. تحریف هدف امام حسین(ع) (17/32)؛

2. معنی تحریف و انواع آن (17/65-68)؛

3. تحریف از نظر موضوع (17/69)؛

4. دو مسؤولیت بزرگ مردم (17/72)؛

5. نمونه هایی از تحریفات در شکل این حادثه (17/74)؛

6. عوامل تحریف (17/84-97)؛

7. تحریفات معنوی حادثه کربلا (17/102-110)؛

8. وظیفه ما در برابر تحریف ها (17/117)؛

9. هم خواص مسؤولند و هم عوام (17/120)؛

10. خطر تحریف (17/123)؛

11. تحریف مخصوص ما ایرانی ها (17/124)؛

12. وظایف علمای امت (17/128)؛

13. دو نقطه ضعف مردم در مجالس عزاداری (17/128)؛

14. جرح راوی (17/131)؛

15. آیا امام حسین(ع) دستور خصوصی داشت؟ (17/472)؛

16. دو چهره حادثه کربلا (17/481)؛

17. سؤالات درباره نهضت حسینی (17/538-541)؛

18. یادداشتهایی درباره تحریفات عاشورا (17/620-581)؛

19. تأثیر افکار مسیحی در حادثة کربلا (17/664)؛

و بعضی اخبار ساختگی و موارد تحریف شده از دیدگاه استاد مطهری به این ترتیب است:

ص: 132

1. «اسقونی شربةً من الماء...» (17/664)؛

2. آب آوردن ابوالفضل در کودکی برای امام حسین(ع) (17/74)؛

3. «جلال و کوکبه پادشاه حجاز» هنگام خروج از مدینه (17/75)؛

4. «قصه لیلا، مادر حضرت علی اکبر» و اینکه «اصلاً لیلایی در کربلا نبوده» (17/75-76)؛

5. افسانه عروسی قاسم که «در هیچ کتابی از کتاب های تاریخی معتبر وجود ندارد.» (17/77 و598)؛

6. دروغ بودن حضور هاشم مرقال در کربلا (17/78)؛

7. روضة اربعین و اینکه «اصلاً راه شام از کربلا نیست، راه شام به مدینه از خود شام جدا می شود.» (17/79-586)؛

8. «یک داستان جعلی و تحریفی درباره امام زین العابدین(ع)» که در قالب یک روضه سوزناک ساخته شده و حاصلی جز اتّهام بی خبری بستن به امام سجاد(ع) در پی ندارد و «جعل و دروغ است» (17/97)؛

9. افسانه پراکنده شدن همراهان امام حسین(ع) در شب عاشورا که «این مطلب را هیچ تاریخی تأیید نمی کند، تنها اشتباه صاحب ناسخ است.» (17/256)؛

10. داستان شیر و فضّه (17/585)؛

11. داستان فاطمه صغری (17/586)؛

12. داستان دختر یهودی که افلیج بود و قطره ای از خون اباعبدالله به وسیله یک مرغ به بدنش چکید و بهبود یافت (همان)؛ و...

در لابلای «یادداشت های استاد مطهری» که با همین عنوان تاکنون 9 جلد از آن منتشر شده است، یادداشت هایی نیز در این باره دیده می شود، مانند:

1. تحریفات و ارجاع «به کتاب نفیس الاخبار الدخیلة علامه شیخ محمدتقی شوشتری»(2/77)؛

2. تحریف کلمه (2/77-82)؛

3. حسین وارث آدم (3/218-221)؛

4. خطابه و منبر (3/324-358)؛

5. روحانیّت (4/551-561).

التماس دعا

رسول ملکیان اصفهانی

ص: 133